E vitamini, diğer bütün vitaminler gibi vücudun günlük fonksiyonlarının yerine getirilebilmesi için gerekli olan temel vitamin türlerinden bir tanesidir. E vitamini de tıpkı A, D ve K vitaminleri gibi yağda çözünür ve karaciğerde depolanabilir. Bununla birlikte kalp, böbrekler, böbrek üstü bezleri, kaslar ve dokularda da bir miktar E vitamini depolanabilir. Besinlerle birlikte alındıktan sonra ince bağırsaklardan emilen E vitamininin sekiz farklı formu bulunmaktadır. E vitamininin insan vücudunda kullanılabilen formu ise alfa tokoferol olarak bilinen formdur.
E Vitamini Faydaları Nelerdir?
E vitamini insan vücudunda pek çok önemli göreve sahiptir. Antioksidan bir vitamin olan E vitamini, hücreleri serbest radikallerin neden olduğu hasarlardan korumaya yardımcı olur Bu sayede oksidatif stresi azaltarak sağlıklı yaşlanmada rol oynar. Antioksidan özellikteki E vitamini hücrelerde genetik hasarların oluşumunu önleyerek, kanser başta olmak üzere kardiyovasküler hastalıklar da dahil olmak üzere birçok hastalıkla savaşmaya yardımcı olur. Bağışıklık sisteminin güçlendirilmesine katkıda bulunan E vitamini, vücuda yeterli miktarda alındığında enfeksiyon hastalıklarına karşı vücudun korunmasına katkıda bulunur. E vitamininin bağışıklık sistem düzenleyici etkileri büyük ölçüde antioksidan aktivitesi ile ilişkilidir.
E vitamini vücuttaki birçok organın düzgün şekilde çalışabilmesinden sorumludur. Özellikle cinsiyet hormonları olmak üzere hormonal sistemin düzenli çalışabilmesi için E vitamini son derece önemlidir. Bununla birlikte üreme yeteneğinin artırılması ile jinekolojik ve ürolojik hastalıkların önlenmesi açısından E vitamini içeren besinlerin yeterli miktarda tüketilmesi gerekmektedir.
E vitamini göz ve cilt sağlığı açısından da oldukça önemlidir. E vitamini cilt elastikiyetinin sağlanması, cildin yenilenme hızının arttırılması, cildin nem dengesinin korunması ile birlikte daha sağlıklı bir cilt görünümü elde edilmesine yardımcı olur. Kısacası E vitamini cilt sorunlarının önlenmesine katkı sağlar. Saç ve tırnakların sağlıklı uzamasına yardımcı olurken dayanıklılığın artırılmasına da destektir.
E Vitamini Eksikliği Nasıl Giderilir?
Güçlü bağışıklık sistemi için E vitamini önemli bir yer tutar. Günlük olarak alınması gereken E vitamini ihtiyacını karşılamak, vücudun doğal dengesini korumamızı sağlar. Yediğimiz bazı besinler ile gerekli E vitamini ihtiyacını karşılayabileceğimiz gibi, E vitamini içeren besin takviyeleri ile de günlük E vitamini ihtiyacımızı karşılayabiliriz.
E Vitamini İçeren Besinler Nelerdir?
E vitamini çoklu-doymamış yağlar açısından zengin bitkisel kaynaklardan elde edilir. Özellikle tahıllar çok zengindir. Yüksek oranda E vitamini içeren besinler zeytinyağı, ayçiçek yağı gibi bitkisel yağlar, badem, ay çekirdeği, fındık, fıstık gibi yağlı tohumlar ile hamsi, somon, uskumru gibi balık türleridir. Yeşil yapraklı ıspanak, brokoli gibi sebzeler, avokado, mango gibi meyveler ile kuşkonmaz ve baklagiller de E vitamini içeren besinler arasındadır.
Günlük E vitamini ihtiyacımız ve bazı önemli besinlerdeki E vitamini miktarları
E vitamininin gereksinimi çoklu doymamış yağların alımına bağlıdır. Eğer bir kişi bu yağlardan çok fazla miktarda alıyorsa E vitamini ihtiyacı artar. E vitaminin Beslenme Referans Değeri (BRD) kadınlar ve erkekler için günde 15 mg olarak belirlenmiştir. Ancak laktasyon döneminde 19 mg E vitamini alınabilir. Yağda çözünen 4 çeşit vitamin içinde en az toksisite özelliği gösteren E vitaminidir. Tolere Edilebilir Güvenli Üst Limit (UL) günlük 1000 mg olarak belirlenmiştir.
Bazı besinlerdeki E vitamini miktarı şu şekildedir:
- 100 g ayçiçek yağı – 40 mg.
- 100 g zeytinyağı – 15 mg
- 100 g badem – 30 mg
- 100 g fındık – 15 mg
- 100 g fıstık – 10 mg
- 100 g avokado – 2 mg
- 100 g ıspanak – 2 mg
- 100 g brokoli – 1,5 mg
E Vitamini Eksikliği
Eksikliği aslında nadiren görülse de yetersiz ve sağlıksız beslenen insanlarda görülebilir. E vitaminin vücutta kalış süresi uzun olduğundan eksikliğinin görülmesi uzun yıllar sürebilmektedir. Vücudumuz E vitaminini doğru şekilde emmek için yağa ihtiyaç duyduğundan, yağ emilimini ciddi ölçüde azaltan bazı hastalıklar sebebiyle de E vitamini eksikliği görülebilmektedir. Bu hastalıklardan bazıları crohn hastalığı, pankreas iltihabı, çölyak hastalığı ve kistik fibrozistir.
Uzun süreli E vitamini yetersizliğinin kanser, kalp ve Alzheimer gibi yaşla ilgili hastalıkların ortaya çıkmasına neden olduğu düşünülmektedir. E vitamini hücre zarında bulunan yağları oksidatif hasardan koruduğu için eksikliğinde zayıflayan hücre zarları nedeniyle alyuvar hücreleri parçalanır, kanserojenler DNA’ya daha hızlı bir şekilde nüfuz edebilir ve hatta kansere neden olabilir.
Herhangi bir nedenle E vitamini eksikliği görülen bireyler doktora danışarak takviyelerden de faydalanabilirler.
