Çalışmalar, Akdeniz diyetindeki balık ve zeytinyağı tüketiminin; iyi kolestrol seviyesini olumlu etkilediğini gösteriyor.
İyi kolesterolü (HDL’yi) artırmak için yapılması gerekenlerde herhangi bir besin ile ilgili az veya çok yemelisiniz tarzında bir açıklama yoktur. Daha çok fiziksel egzersiz yapmak ve eğer tüketiyor iseniz sigarayı bırakmak HDL’yi kolayca artırmayı sağlar. Onun dışında, siz doğru beslenme düzenine girdiğinizde LDL (kötü kolesterol) düştüğü için sanki HDL artıyormuş gibi gözükebilir. Fakat son zamanlarda, aynı anne sütü gibi örnek protein olarak bilinen yumurtada, az önce dediğim yalancı yükselme gibi değil de içerdiği lesitinden dolayı gerçekten de HDL’yi artırabileceği ile ilgili bazı bilgiler bulunmuş. Bu çalışmada da zeytinyağının, kalp hastalığı riski olan kişilerde, HDL üzerinde doğrudan etkisi olduğu bulunmuş.
HDL neden iyi diye sorarsanız, HDL’nin görevi, vücutta biriktiğinde yağ oluşturan yağ parçalarını yıkımı için karaciğere götürür. LDL tam tersi olarak onları damarlarda biriktirip ileride yaşanabilecek kalp hastalıkları için tetikleyici hale getirir. Siz her doymuş yağı yüksek besin tükettiğinizde, spor yapmadığınızda ve bir de genetiğinizde varsa bu işlemi kolaylaştırmış olursunuz.
HDL önemli derecede yükselmedi!
Bu küçük ölçekli araştırmada ise, doğal zeytinyağı, domates ve kırmızı meyveler gibi antioksidan deposu olan besinler tüketildiğinde, insanlarda HDL arttığı bulunmuş. Şimdiki hedefleri daha fazla kişide kontrollü bir çalışma yapmak.
Rastgele seçilen, kalp hastalığı riski, yaş ortalaması 66 olan 296 kişiyle yapılmış çalışmada deney öncesi ve sonrası kan örnekleri alınmış. Bu kişiler 3 diyetten birini 1 yıl boyunca uygulamışlar. Araştırma boyunca her gün 4 yemek kaşığı zeytinyağı içeren Akdeniz diyeti, her gün 1 avuç dolusu çerez içeren Akdeniz diyeti veya 3. diyet olarak, kırmızı et, işlenmiş besin, yüksek yağ içeren süt ürünleri ve tatlı içermeyen, sağlıklı kontrol diyeti uygulandı. Hepsinde ek olarak sebze, meyve, kuru baklagiller ve tam tahıllı besin tüketimi de uygulandı.
Sonuç olarak, sadece kontrol diyette toplam kolesterol ve LDL’de düşük seviye gözlemlendi. Hiçbir diyette HDL önemli derecede yükselmedi fakat ekstra zeytinyağı tüketen Akdeniz diyetinde HDL işlevi arttı. Peki işlevi tam olarak nedir? HDL yukarıda da bahsettiğim gibi kolesterol plaklarını damarlardan karaciğere götürüyor. Ayrıca HDL, LDL oksidasyonunun (damarlarda plak oluşumu sağlar) etkisini azaltarak antioksidan etki gösterir. Son olarak da vazodilatör (damar açıcı) etkisi ile kan akışını kolaylaştırır.
Araştırmacıların bulduklarına şaşırdıkları şey, kontrol diyetin HDL’nin inflamasyon engelleyici özelliğinde olumsuz etki göstermesi olmuş. HDL’nin inflamasyon engelleyici yeteneğindeki düşüş kalp damar hastalıklarıyla ilgilidir ve Akdeniz diyeti uygulayan kişilerde bu fonksiyon düşüklüğü gözlenmemiş.
Araştırmacılara göre diyetlerin cevabındaki farklılıklar çok oranla çok az çünkü Akdeniz diyetinin modifikasyonları ılımlı ve kontrol diyet de sağlıklı bir diyet. Araştırmacılar da çalışmanın sonucuna, başlıca diyet müdahalelerinden en çok fayda sağlayabilecek yüksek kalp damar hastalıklarına sahip kişilere odaklandıklarını belirttiler.
Not: Amerikan Kalp Birliği dergisi olan Circulation da, biz diyetisyen adaylarının, diyetisyenlerin ve kalp hastalıkları ile çalışan kişilerin rehberlerindendir.
