Sonbaharın gelmesiyle birlikte sıcaklıklar düşüyor, hava kirliliği ise artıyor. Bu etkenler özellikle KOAH hastalarının şikayetlerinin artmasına neden oluyor. Ancak uzmanların önerilerinin uygulanması, yaşanan şikayetleri azaltıyor. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ahmet Uslu, KOAH hastalarına özel öneri listesi verdi.
Sonbahar KOAH şikayetlerini arttırıyor
Solunum yollarını tutan KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı), nefes darlığı, hırıltılı solunum, nefes verirken ıslığa benzer ses, göğüste baskı hissi ve öksürük gibi belirtiler gösteriyor. Zaman zaman astım ya da bronşitle karıştırılabilen bu hastalık önlem alınmadığı takdirde ölüme bile neden olabiliyor. Birincil sebebi sigara ve duman içerikli maddeler olan KOAH, özellikle sonbahardaki sıcaklık değişimleri ve hava kirliliği nedeniyle çok daha fazla görülüyor.
Dünyada yaklaşık 600 milyon KOAH hastası bulunuyor ve bu hastaların yılda 3 milyonu hayatını kaybediyor. Ülkemizde de yaklaşık 2,5-3 milyon KOAH hastası olduğu tahmin ediliyor. Ölümcül hastalık sıralamasında 4. sırada yer alan KOAH hastalarının özellikle sonbaharda “bazı yaşam kurallarına ve öneri lere” dikkat etmeleri gerekiyor.
KOAH’ta şikayetler sürekli, astımda ise dönemlik
KOAH, hava yolları ile akciğer dokusunun zararlı duman ve gazlardan etkilenerek hasar görmesi sonrasında oluşan ve nefes darlığı ile ortaya çıkan bir hastalık. Sigara KOAH’ın en önde gelen ve en yaygın nedenini oluşturuyor. Öyle ki sigara içen 40 yaş üstü her 5 kişiden 1’inin KOAH hastası olduğu belirtiliyor. KOAH sıklıkla astımla karıştırılıyor. Astımdan ayıran en önemli fark ise şikayetlerin süresi. KOAH’ta hasta zaman zaman kötüleşmeler göstermekle beraber genelde şikayetleri sürekli ve ilerleyici. Oysa ki astım şikayetleri günlük haftalık mevsimsel dönemlerde değişkenlikler ve ataklar gösteriyor. Astım atakları olmadığı dönemlerde ise hasta tamamen normal bir hayat yaşayabiliyor.
Kirli, soğuk ve nemli hava, KOAH’ı tetikliyor
Özellikle sonbaharda KOAH sıkıntılarında büyük artış yaşanıyor. Sonbaharda çok sık görülen alt ve üst hava yolu hastalıkları, havanın soğuması, hava kirliliği, nemlilik gibi sebepler astım ataklarını ve KOAH alevlenmelerini artırıyor. Gerek astım gerekse KOAH’ta hava yollarını döşeyen mukozanın yapısında bozulma meydana geliyor. Sağlıklı bireylerde bu tabakanın bariyer etkisi soğuk, kirli hava ya da nemden etkilenilmemesini sağlarken, bu hastalarda koruyucu mekanizma işlemiyor ve hastalık daha da ağır hale geliyor.
Bu nedenle KOAH hastalarının kış aylarına yaklaştığımız bu günlerde kendilerine ekstra özen göstermeleri gerekiyor.
Gelelim KOAH hastalarına özel öneri listesine;
1- Aşılarınızı olun:
Henüz grip aşısı yaptırmadıysanız mutlaka yaptırın. Ayrıca 5 yılda bir zature aşısı olun.
2- Özellikle hava kirliliğinin yoğun olduğu günlerde dışarı çıkmayın:
Kirli hava bozuk olan hava yolu sisteminin koruma mekanizmalarını aşarak etkilenmesine ve hastalığın alevlenmesine neden oluyor.
3- Sigarayı bırakın:
Sigarayı ve her türlü tütün içeren maddeyi hayatınızdan çıkartın. Bu ürünler KOAH’ın birincil sebebi.
4- Hasta bireylerden uzak durun:
Alt ve üst solunum yolları bulaşıcı olup, mikroplar hasta bireylerin öksürüp hapşırmasıyla etrafa yayılıyor. Nefes alıp verirken de bu mikroplar ya da virüsler hastalığın size geçmesine neden olabiliyor. Sonrasında ise alt solunum yollarına inerek durumunuzu ağırlaştırabiliyor.
5- El temizliğinize ve hijyene önem verin:
Hasta insanlar öksürürken ya da hapşırırken ellerini kullanıyor. Tokalaştığınız ya da hasta kişinin eşyalarını kullandığınız zaman virüsler ellerinize bulaşıyor ve fark etmeden ellerinizi ağzınıza götürerek hastalığa yakalanabiliyorsunuz. Bu nedenle ellerinizi sık sık yıkayın.
6- Grip ya da soğuk algınlığı gibi bir hastalığa yakalandığınızda ihmal etmeyin ve mutlaka bir doktora başvurun:
Sağlıklı bireylerde hafif atlatılabilen bu hastalıklar mevcut hastalığı kötüleştirebiliyor. Zaman zaman hastaneye yatış gerektirebiliyor. Hatta daha da kötüsü hastalığı ağır olanlarda ölüme bile neden olabiliyor.
7- Beslenmenize özen gösterin:
Dengeli beslenin ve az sıvı tüketin. Bira, şarap, karides, kuru meyve ve işlenmiş patates gibi bazı sülfidli yiyecek ve içecekler astım ataklarına neden olabiliyor. Eğer böyle bir durum söz konusu ise bu gıdalardan uzak durun. Ayrıca gaz yapan yiyecek ve içecekler de nefes darlığı şikayetini artırabiliyor. Tıka basa yemek yemeyin ve sık beslenin.
8- Dışarı çıkarken dikkatli olun:
Soğuk ve rüzgarlı günlerde ağız ve burnunuzu bir atkıyla kapatın. Sayet astım hastasıysanız Polen ve küf alerjiniz varsa, polen ve küf düzeylerinin yüksek olduğu zamanlarda sokağa çıkmamaya çalışın Hava raporlarını takip edin.
