Evelik otu olarak da bilinen labada otu, çok yıllık bir bitkidir. Kan temizleme ve mikroplardan arındırma konusunda şifalı olan bitki yalnızca bu sebepten dahi yüzlerce yıldır kullanılmaktadır.
Bilinen en eski bitkilerden biri olan evelik otu, boyu bir metreyi geçmeyen kısa boylu çalı türü bir bitkidir. Yapı olarak ıspanağı andırsa da özel olarak yetiştirilmesine gerek kalmaz çünkü kendi kendine yetişmesi oldukça kolay bir bitkidir.
Özel bakımla yetiştirilmesine gerek dahi kalmadan yetişebilen labada otu, yabani olduğu için kolay temin edilebilir. Çayı ile beraber taze olarak da tüketilebilen bitki, mide sorunlarından gribe kadar pek çok probleme çözüm olabilmektedir. Yaprakları ve bilhassa kökleriyle ilaç yapımında kullanılan evelik otu, bu yönüyle tıp dünyasında da kullanılmaktadır.
Yapraklarında demir ve fosfor bulunan bitkinin köklerinde ise nişasta ve antrakinon bulunur. İştah açıcı özelliği ile bilinen labada bitkisi, kilo vermek isteyen kişiler tarafından kullanılmamalıdır. Sabahları tüketildiğinde gün boyu acıkma hissini desteklemektedir. Gelin şimdi şifa kaynağı bu bitkiyi daha yakından tanıyalım.
Labada (Evelik) Otu Nedir?
Labada bitkisi; evelik, evelek, develik veya efelek otu olarak da bilinmektedir. Bunların dışında Latincede Rumex patientia, patiencedock ya da patience isimleriyle de anılmaktadır. Karabuğdaygiller familyasının üyelerinden biri olan evelik otu, kuzukulağı gibi görünür.
Çoğu zaman kuzukulağı bitkisi ile karıştırılır fakat kuzukulağına nazaran daha yeşil ve geniş yapraklıdır. Yeşilimsi küçük çiçekler açan bitki, çiçeklerinde olgunlaşan tohumlar aracılığıyla yayılır ve yetişir.
Labadanın yaprakları tıpkı ıspanak gibi pişirilerek yenilebilir. Bu şekilde yemenin herhangi bir sakıncası yoktur. Uzun yıllardır bilinen bitkilerden biri olan evelik otu, halk arasında şifa niyetiyle ilaç yapımında da kullanılmıştır.
Üzerinde yapılan deneyler sonucunda bitkinin insan fizyoloji üzerinde oldukça etkili olduğu ortaya çıkarılmıştır. Dolayısıyla ilaç sanayisinde de kullanılmaya başlanmıştır.
Evelik otunun Mayıs ayından itibaren yaprakları toplanabilmektedir. Bunun yanında eğer yaprakları kurutulma amacıyla toplanacaksa Ağustos ayına dek toplayabilmek mümkündür.
Taze yaprak tüketmek isteyenler için en uygun dönem mayıs ve haziran aylarıdır. Evelik otu başta Tokat civarı olmak üzere tüm Anadolu’da dağınık olarak bulunan yabani bitkilerden biridir.
Labada Otu Nasıl Kullanılır?
Labada otu veya bitkisinin ilk kullanımı çiğ olarak tüketmektir. Topladığınız bitkileri topraktan arındırmak için bir süre suda bekletin. Daha sonra akan suyun altına tutup çiğ olarak tüketin. Bir diğer kullanım şekli kavurarak tüketmektir. Bir soğanı yağda kavurun. Üzerine bir tatlı kaşığı salça koyun.
Kavrulma işlemi bittikten sonra iri iri doğradığınız evelik otunu koyun. Yaklaşık 10 dakika kavurduktan sonra tüketebilirsiniz. Faydalı olabilmesi açısından çiğ tüketmek daha etkili olacaktır ancak çiğ yenilemiyorsa kavurması da şifa verecektir. Bunun yanında salata ve sarma şeklinde de tüketebilirsiniz.
Labada Otu Çayı Nasıl Yapılır?
Labada otunun kullanım şekillerinden biri de çaydır. Bir litre suyu bir süre ısıttıktan sonra kaynamaya yakın içine evelik otu atın. Yaprakları elinizde iki ya da üç parçaya ayırırsanız daha kolay haşlanacaktır. Bir süre sonra bitkinin rengi çıkmaya başlayınca suyunu süzerek içebilirsiniz. Gün içinde bir bardak tüketmeniz yeterli olacaktır.
Labada Otunun Macunu Nasıl Yapılır?
Evelik otunun yaralarınızı iyileştirmesini isterseniz macun olarak da kullanabilirsiniz. Yara üzerine sürdüğünüzde etkisini kısa sürede gösterdiğini fark edebilirsiniz. Bir miktar labada otunu geniş ve derin bir kasenin içine alarak ezin. İyice ezildiğinden emin olduktan sonra içine bir çay kaşığı zeytinyağı ilave edin. Sonrasında yaranızın üzerine bir miktar sürün. Çok bekletmeden ılık su ile yıkayın. Birkaç gün uyguladıktan sonra yaralarınıza şifa olduğunu görebilirsiniz.
Labada Otunun Kökü Nasıl Kullanılır?
Labada otunun kökünü kullanmak isterseniz bir miktar otu bir araya getirip kök kısmını güzelce arındırmalısınız. Özellikle topraktan temizlenmesi için defalarca yıkamanızda fayda vardır. Sonrasında kökü bıçak yardımıyla kıymalısınız.
Bir bardak suyun içine kıydığınız kökleri atıp bir süre kaynatmalısınız. Süzdükten sonra 5 dakika demlenmesini bekleyip içebilirsiniz. Evelik otunun kökünün bağışıklık sistemi ve mide sorunu için oldukça etkili olduğu bilinmektedir. Aynı işlemi tohumlarıyla yapmak da mümkündür.
Labada Otunun Faydaları Nelerdir?
Bağırsak sorunlarına karşı oldukça etkili olan labada otu, boşaltım sorunu yaşayan bireyler tarafından düzenli olarak kullanılmalıdır. Bu kullanım sonunda kabızlık ya da hemoroid hastalığına çözüm olacaktır. Bunlardan başka evelik yani labada otunun diğer faydaları şu şekildedir;
- Kanın temizlenmesi için tercih edilen evelik otu aynı zamanda egzama, kaşıntı ve mantar gibi sorunların da önüne geçmektedir.
- İçeriği sayesinde soğuk algınlığı ve gripten koruyan bitki aynı zamanda C vitamini açısından zengin olduğu için bağışıklık sisteminizi de dengeleyecektir.
- İştah açıcı etkisi vardır.
- Vücuttaki toksik maddelerin atılmasını sağlar. Bu özelliği ile özellikle karaciğer hastalıklarının iyileştirilmesinde fayda sağlamaktadır.
- Eğer vücudun herhangi bir yerinde çıban oluşmuşsa, çıbanın daha kısa sürede olgunlaşıp, iyileşmesini sağlar.
- Romatizmal ağrılarda faydalıdır.
- Kadın hastalıklarına iyi geldiği de tespit edilmiştir.
- İshali kesici özelliği bulunmaktadır. Bunun için yaklaşık 10 gram otu bir bardak sıcak suda bekletip demleyerek içebilirsiniz. İshali önlediği gibi kabızlık sorununa da iyi gelir. Kısaca metabolizmanın düzenli çalışmasını sağlıyor diyebiliriz.
Labada Otunun Yan Etkileri Nelerdir?
Evelik otu kullanımı bilhassa bağırsak iltihabı sorunu olan kişiler için sakıncalı olabilmektedir. Bağırsak tahrişine neden olduğu görülen labada otu bu özelliği nedeniyle dikkatli kullanılmalıdır. Bir diğer dezavantajı ise vücutta su kaybını hızlandırmasıdır.
Dolayısıyla böbrek sorunu yaşayan bireylerin evelik otunu kullanmamaları gerekmektedir. Hemen her bitkinin fazlası zarar verdiği için evelik otunun da fazla tüketilmesi hasara neden olacaktır. Bu sebeple kararında ve bilinçli tüketilmesi önemlidir.