Polikistik Over doğurgan yaştaki kadınların %10-15 ini kapsayan endokrinolojik ve metabolik hastalıktır. Yumurtalıklarda küçük ve iyi huylu çok sayıda kistin oluşumu şeklinde gelişen polikistik over, adet düzenliği ile birlikte kendini belli eden, buna ek olarak kilo artışı, vücut genelinde tüylenme, sivilce oluşumu gibi pek çok şikayetin oluşumuna neden olan bir kadın hastalığıdır.
Polikistik over tanısı konulması için:
1) Hiperandromi (erkeklik hormonunun yüksek olması)
2) Ovulasyon (yumurtlama) azlığı veya oluşmaması
3) Ultrasonografide polikistik over’in görüntülenmesi
Polikistik over Tip 2 Diyabetin gelişmesi kardiovasküler hastalıkların oluşumu, Dislipidemi (kan yağlarının yükselmesi) endometrial (rahim) kanseri oluşumunda önemli rol oynar.
Polikistik overın sebebi kesin olarak ortaya konamamıştır.
Bulguları:
– Sancılı adet görme
– Adet düzensizliği
– Hiperandrogenizm (erkeklik hormonu yüksekliği)
– Obezite (daha çok karın bölgesinde biriken yağlanma baş gösterir)
– İnsülin direnci
Polikistik over’le beraber karşılaştığımız en sık bulgu insülin direncidir. İnsülin direnci Polikistik overi’i, Polikistik over insülin direncini tetikler.
Bu itibarla doğurgan yaştaki hanımlarda insülin direnci veya reaktif hipoglisemi bulgularıyla karşılaşırsak ilk önce polikistik over’i ekarte etmemiz gerekir.
Ayrıca bir türlü verilemeyen kilolarda zeminde Polikistik over varsa, bu tedavi edilmeden obezitenin ve insülin direncinin tedavisi mümkün olmamaktadır.
Polikistik overli hastalarda Tip 2 Diyabete eğilim, bozulmuş glukoz toleransı çok sıklıkla rastlanır. Prevalans %40 civarındadır. Bu yüzden Polikistik over diyabet gelişimi açısından müstakil bir risk faktörüdür.
Polikistik overli hastalarda müşahade edilen insülin direnci, Tip 2 Diyabet ve Obezite kardiyovasküler hastalıklara da kaçınılmaz yol açar. Tromboz riski artar.
– Tüylenme artışı
Adet düzensizliği, sancılı adet görme ve insülin direncinden sonra en sık rastlanan klinik bulgudur. Bu hastalar çoğunlukla bir türlü başa çıkılamayan tüylenme artışıyla mücadele eder dururlar. Kadınlarda normal tüylenme bölgeleri dışında erkek tipinde sert, siyah, kalın tüylenme baş gösterir.
Başlıca; yanaklar, dudak üstü, çene ve çene altı, her iki göğüs ortası, meme başları civarı, göbek deliğinin alt ve üst bölgesi, bel, kuyruk sokumu, kalça, sırt, kollar ve bacakların üst kısmında yoğunlaşırlar. Bu bölgelerde normal bir kadında ayva tüyü tabir edilen yoğunlukta olabilir. Bu bölgelerdeki yoğun tüylenmede kişi derhal bir endokrinoloğa başvurmalıdır. Bu bölgeler tedavi süresince tüyler aldırılarak takip edilir ve klinik iyileşme kriteri olarak kabul edilir. Akne ile sıkça karşılaşan kadınlar da özellikle endokrinolojik bir analizden geçmelidir.
Polikistik overli hastalarda kronik karşılanamamış östrojen etkisi sebebiyle rahim kanseri riskini arttırmaktadır. Meme ve yumurtalık kanseri açısından da risk yükselttiğine dair çalışmalar vardır.
Polikistik over insülin direnci yapması sebebiyle insülinde büyüme faktörü olması özelliğinden vücutta gelişme eğilimi olan kanserlere pozitif katkı sağlar ve kanser gelişimini kolaylaştırır.
Polikistik over olan kişi hamile kalabilir mi?
Polikistik over sendromu yumurtlamayı engellediği ya da düzensiz hale getirdiği için hamile kalma olasılığını düşürmektedir. Polikistik over sendromlu kadınların hamile kalma ihtimali bu sendromun olmadığı kadınlardan daha düşüktür. Bu hastalar çoğunlukla yardımcı üreme teknikleriyle (tüp bebek) hamile kalabilmektedir.
Tedavi:
1) Yaşam tarzı değişiklikleri
a) Diyet (3 ana, 3 ara, bazen ara öğünlerin sayısı arttırılabilir)
b) Düzenli egzersiz
2) Tıbbi tedavi
Androjen etkisi olmayan yada anti androjen progestinler içeren doğum kontrol hapları, ortamdaki androjen (erkelik hormonu)düşürür ve adetleri düzenli bir hale getirir. Uzun süreli tedavi esastır. Kistlerin kaybolması ortalama bir, bir buçuk seneyi bulur.
Polikistik overin adeta ayrılmaz parçası olan insülin direncine karşı insülin duyarlılığını arttıran Metformin, Pioglitazon sınıfı ilaçlar yaygın olarak kullanılır.
Kilo Polikistik over’i besler Polikistik over da kiloyu.. Bu nedenle kilo verilmesi bu kısır döngünün kırılmasında en önemli faktördür. Kilo alımı zaten uzun tedavi gerektiren hastanın yaşam kalitesini düşürür. Kilo verdikçe hasta bulguların süratle kaybolduğunu gözlemler. Bu sebeple düzenli, tempolu uzun vadeli spor alışkanlığı temel yaklaşımdır.
Polikistik over’in nüks riski %15-20 dir.
Sonuç olarak; jinekolojik bölgeden kaynaklanan endokrinolojik ve metabolik bir sendrom olan Polikistik overda jinekolojik değil endokrinolojik bir tedavi zorunluluğu vardır.
