Üreme dönemine giren sağlıklı her kadın ortalama 28 günde bir adet kanaması görür. Kişinin ergenlik döneminde gördüğü ilk menstrüasyonun ardından, hormonal düzen sağlanana kadar 12 ile 18 ay boyunca adet düzensizliği ve bununla beraber adette gecikme görmesi normaldir. Aynı durum menopoz dönemi başlangıcındaki kadınlar için de geçerlidir. Salgılanan hormon düzeylerinin artmaya başladığı ergenlik veya azalmaya başladığı menopoz dönemlerinde, vücudun yeni düzene alışması için belirli bir süreye ihtiyacı vardır. Ancak üreme döneminde ve sağlıklı olan her kadın ortalama 28 günlük periyotlarda regl olur. Kadınların regl takvimine göre 21 ile 35 gün aralıklarla düzenli olarak görülen adet kanaması yaklaşık 5 ile 7 gün kadar sürer. Bu süre boyunca günde yaklaşık 4 ile 5 ped değiştirilmesi normaldir. Kişiden kişiye farklılık gösteren adet döngüsünün 21 günden kısa olması durumunda sık adet döneminden bahsedilirken, 36 gün ve daha seyrek döngüde adet kanaması görülmesi durumunda ise seyrek adet döneminden söz edilir. Adet döngüsünün bir düzen içinde gerçekleşmesi için vücudun farklı bölgelerinin uyum içinde çalışması gerekir. Bir ya da daha fazla bölgede yer alan problem, adet düzensizliği oluşumuna yol açar. Sıklıkla sorulan adet düzensizliği neden olur sorusunu yanıtlamadan önce adet kanaması ve adet düzensizliği nedir, bunları iyi anlamak gerekir.
Adet Kanaması ve Adet Düzensizliği Nedir?
Kadın üreme sistemi, temel olarak yumurtalıklar tarafından salgılanan kimi hormonlarca düzenlenmektedir. Ortalama 28 günde bir, bu hormonların etkisiyle, rahmin iç yüzeyini oluşturan endometrium tabakası, olası bir gebeliğe hazırlık için kalınlaşır ve kan damarları yönünden zenginleşir. Bir gebelik olmaması halinde, bir sonraki aya yeniden hazırlanabilmek adına, o dönemin sonunda dökülür.
Endometrium, kan damarları açısından zengin bir doku olması nedeniyle yenilenmek için dökülürken bir miktar kanamaya sebep olur. İşte bu kanamaya adet veya regl (tıbbi olarak menstruasyon) adı verilir.
Adet döngüsü kanamanın 1. gününden başlayıp diğer regl kanamasının başlangıcına kadar olan süre olarak hesaplanır. Normalde her kadın, uzunluğu 21 ila 35 gün arasında değişen bir adet döngüsü yaşar. Eğer bu düzenin dışında ara kanamalar ve aşırı kanama oluyorsa bu durum adet düzensizliği olarak kabul edilir.
Nedenleri
Adet düzensizliği farklı sebeplere bağlı olarak gelişebilir. Ara kanamaların temel sebebi yumurtlama esnasında hormonlardaki düşüş olabilir. Bu düşmeye bağlı olarak da rahim içindeki endometrium dokusu hormon desteğini kaybeder ve leke tarzındaki kanamalara sebep olabilir. Eğer hastalar bu ara kanamalardan rahatsızlık duymaya başladıysa en kısa sürede bir doktora görünmesi önerilir.
Adet düzensizliği hormonal sebeplerden kaynaklanıyorsa, kişinin adet kanamaları şiddetli ve ağrılı geçiyorsa bu durumla ilgili tıbbi yardım alması gerekir.
Adet düzensizliğine ve düzensiz kanamalara sebep olabilecek bazı durumlar aşağıdaki gibidir:
- Adenomyozis (endometirial dokunun kalınlaşması)
- Yumurtlama eksikliği veya yumurtlamaya bağlı sorunlar
- Miyom, polip veya kistler
- Kullanılan hormonal ilaçlar
- Östrojen hormonu kaynaklı veya diğer hormonal bozukluklar
- Enfeksiyonel durumlar
- Rahim ve overlerin habis kitleleri.
Belirtiler
Regl kanamalarının normalde 2-7 gün arasında sürdüğü kabul edilir. Bunun yanı sıra, bir reglin başlangıcından, sonraki reglin başlangıcına kadar olan sürenin ise 21 ila 35 gün arasında olması beklenir.
Bunların dışındaki sürelerde olan adet döngülerine adet düzensizliği adı verilmekle beraber, yeni adet görülmeye başlanan gençlik dönemlerinde ve menopoza yaklaşılan dönemlerde oluşan hormonal düzenlenmeler esnasında da adet düzensizlikleri normal olarak görülebilir.
Tüm bu durumlar kontrol edildikten sonra normal kabul edilmeyen durumlar tedavi edilerek düzenlenebilir.
Adet Düzensizliğinin Başlıca Belirtileri
- ·Bir adet döngüsünün (bir reglin başlangıcından, sonraki reglin başlangıcına kadar geçen süre) 21 günden kısa, 35 günden az olması
- Reglin 2 günden az veya en fazla 7 günden fazla sürmesi
- Şiddetli kanama
- Ağrı, kramp, veya kusma
- Sürekli yorgunluk
- Baş dönmesi
- Kansızlık
- Sık adet görme veya uzun bir süre hiç görmeme şeklinde bazı belirtiler verebilir.
Tanı Yöntemleri
Adet düzensizliği şikayeti ile hekiminize başvurduğunuzda, hekiminiz öncelikle tıbbi öykünüzü sorgulayacak, ardından jinekolojik muayene yapacaktır.
Jinekolojik muayene esnasında rahim, yumurtalıklar ve çevre yapıların görüntüsünü elde etmek amacıyla ultrasonografik incelemeler gerçekleştirilebilir.
Muayene sonrasında, tanıyı netleştirmek amacıyla östrojen, FSH, LH, AMH gibi bir takım kan tetkikleri istenilebilir. Bunun yanı sıra MR gibi görüntüleme teknikleri kullanılabilir.
Adet düzensizliğinin bir kitle veya rahim iç dokusundaki kalınlaşmadan kaynaklandığı düşünülüyorsa incelenmek üzere örnekler alınabilir.
Tedavi Yöntemleri
Adet düzensizliği, kendi başına bir hastalık değildir, genellikle diğer hastalıkların önemli bir bulgusu olarak ortaya çıkar. Bu nedenle, adet düzensizliklerinin tedavisinde, bu duruma yol açan tıbbi durumun giderilmesi veya düzenlenmesi esastır.
Adet düzensizliğinin hormonal bir dengesizlik nedeniyle ortaya çıktığı tespit edilirse kişiye hormon düzenleyici ilaçlar verilerek adet düzensizliğinin tedavisi yapılır.
Eğer altta yatan polip gibi organik bir hastalık varsa histereskopi denilen aletle rahim içi incelenir ve gerekli görülen durumlarda patolojik bölge alınarak temizlenir.
Diğer kanama nedenleri arasında miyomlar bulunur. Miyomlar rahim içinde bulunan iyi huylu urlardır ve bu huylar genellikle bir belirti vermezler. Fakat bazı hastalarda rahmin iç dokusuna doğru baskı yaparak kanamaya neden olur.
Şiddetli kanamaya sebep olan miyomlar ise hastanın yaşına ve çocuk sahibi olup olmamasına göre, sadece miyomların alınması veya nadir olarak rahmin tümünün alınması şeklinde tedavi edilir.
Aşırı kanaması olan ergenlerde ise kanama pıhtılaşma bozuklukları dahil bu kanamaya sebep olabilecek tüm durumlar araştırılır. Daha sonra bu kanama kontrol altına alınır ve adet düzenleyici tedaviler verilerek hastanın adetlerinin düzenli hale gelmesi sağlanır. Ergenlik döneminde çok erken ya da geç yaşlarda adet görülmesi incelenmeli ve duruma göre tedavi edilmelidir.
