Terleme, vücut sıcaklığını sabit tutmaya yarayan fizyolojik bir fonksiyondur. Yüksek ateşte vücut sıcaklığının azaltılmaya çalışılmasında olduğu gibi vücut belli bir sıcaklıkta kalabilmek için terleme fonksiyonunu kullanmaktadır.

AŞIRI TERLEME NEDİR?

Hiperhidrozis yani halk arasında bilinen şekliyle aşırı terleme ise fizyolojik ihtiyaçların üzerinde yaşanan terlemeye verilen isimdir. Aşırı terleme primer ve sekonder olmak üzere sınıflandırılır. Primer bölgesel hiperhidrozis (aşırı terleme) altta yatan herhangi bir hastalık olmadan sağlıklı kişilerde yaşanan durumdur. Aslında aşırı terleme hastalığı primer bölgesel hiperhidrozis denilen durumdur. Sekonder hiperhidrozis (aşırı terleme) ise başka hastalıklara bağlı yaşanan terlemedir. Bunlara örnek olarak diyabet (hipoglisemi), tiroid (hipertiroidi), obezite, alkolizm, menopoz, solunum ve kalp yetmezliği gibi hastalıklar sayılabilir.

AŞIRI TERLEME BELİRTİLERİ NELERDİR?

Aşırı terleme belirtileri hastalığın primer ve sekonder tipine göre farklılık gösterebilmektedir. Sekonder aşırı terlemede (Hiperhidrozis) yani altta yatan başka bir hastalıktan kaynaklanan aşırı terlemenin en önemli belirtisi vücudun genelinin terlemesidir.

Primer Bölgesel Hiperhidrozis (Aşırı terleme) belirtileri farklı şekillerde ortaya çıkabilmektedir. Genellikle vücut kuruyken eller ve koltuk altı gibi belirli bölgelerin terlemesi rahatsızlığın en önemli belirtisi olarak bilinmektedir. Bazen yüz ve ayakların terlemesi de bu duruma eşlik edebilir. Sadece el veya koltuk altı terleyebileceği gibi bazen el ve ayaklar, el ve koltuk altı gibi farklı kombinasyonları da yaşanabilir.

Uykuda terleme olmaması da primer aşırı terleme belirtisidir. Sekonder aşırı terlemede ise genellikle gece terlemeleri daha fazla olabilmektedir.

Yaşanan terleme sebebiyle günlük aktivitelerin etkilenmesi ve şikayetlerin en az haftada bir kez ortaya çıkması da aşırı terleme belirtisi olarak kabul edilmektedir.

Hasta şikayetleri yaş grubuna göre farklılık gösterebilmektedir. Çocukluk çağı hastalarda daha çok bilgisayar klavyesini kullanamamak, yazı yazarken kağıdın ıslanması veya piyano gibi enstrümanları çalarken elin kayması gibi belirtiler ortaya çıkabilir.

Erişkin yaşlardaki hastaların şikayetleri ise el sıkışmaktan kaçınmak gibi daha çok sosyal ilişkilerde problem olarak ortaya çıkmaktadır.

Bu hasta grubunda ellerini kurulandıktan saniyeler sonra tekrar terleme yaşanabilmektedir. İleri seviye aşırı terlemelerde genellikle avuç içlerinde yağmur taneciği gibi terleme taneciklerini görülebilir.

El bileklerinden itibaren renk değişikliği, pul pul dökülmeler aşırı terlemenin (hiperhidrozis) nadir gözüken belirtileri arasındadır.

 Bunların haricinde aşırı terleme belirtileri arasında;

• Terlemenin genellikle çift taraflı olması ve nispeten aynı oranda olması
• Aile hikayesinin olması
• 25 yaşından önce başlaması sayılabilir.

AŞIRI TERLEME NEDENLERİ NELERDİR?

Aşırı terleme nedeni tipine göre farklılık göstermektedir.

Sekonder Hiperhidrozis (aşırı terleme) nedeni altta yatan hastalığa göre değişmektedir. Diyabet, tiroit, obezite, menopoz, solunum ve kalp yetmezliği gibi farklı rahatsızlıklar aşırı terlemeye neden olabilmektedir.

Primer bölgesel hiperhidrozis (aşırı terleme) nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte hastaların %60-80 ’inde aile öyküsü bulunmaktadır. Birincil derece yakınlarında bu hastalık olan kişilerde daha sık görülmektedir.

AŞIRI TERLEME TEŞHİSİ NASIL YAPILIR?

Aşırı terleme rahatsızlığının teşhisinde herhangi bir kan tahlili veya radyolojik görüntüleme kullanılmamaktadır. Teşhis sıklıkla hastanın hikayesi ve fiziki muayene ile konulabilmektedir.

Aşırı terleme teşhisinde; terlemeye neden olabilecek diğer hastalıklar kan tahlili gibi yöntemlerle elenebilir. Bu hastalıklar bertaraf edildikten sonra teşhis netleşebilir. Ancak nadir de olsa bazen hastada hem primer hem sekonder aşırı terleme olabilir. Yani hastada nedene belli olmayan primer bölgesel aşırı terleme rahatsızlığı varken aynı zamanda diyabet veya tiroit kaynaklı terleme de bulunabilir.  

AŞIRI TERLEME (HİPERHİDROZİS) TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Sekonder aşırı terlemenin tedavisinde diyabet, tiroid gibi terlemeye neden olan altta yatan hastalık tedavi edilir.

Primer bölgesel hiperhidrozis tedavisinde ise hastalar birçok yöntem denemektedir. Tüm tedavi yöntemlerinin avantajları ve dezavantajları vardır.

• Aşırı terlemenin krem ve deodorant tedavisi: İlk olarak hastalar en basit uygulama olan krem ve deodorant tedavisini uygulamaktadır. Krem ve deodorant spreyler geçici olarak ter gözeneklerini tıkayarak terlemeyi durdurmaktadır. Bu tür önlemler ancak hafif aşırı terleme hastalarında birkaç saat gibi çok kısa süreli çözümler üretmektedir. Orta ve ileri derece hiperhidrozis hastalarında bu tür önlemler fayda sağlamamaktadır.
• Aşırı terleme botoks tedavisi: Estetik alanda kullanılan botoks toksini terleyen bölgeye enjekte edilerek aşırı terleme durdurulmaktadır. Terlemeye neden olan reseptörlerin bloke edilmesi sonucu terlemenin önüne geçilmektedir. El bölgesinde maksimum 3 ay, koltuk altı bölgesi için 6 ay etkisi olabilmektedir. Poliklinik ortamında yapılabilmektedir. Anestezi kullanılmasına gerek yoktur. Botoks işlemi sırasında ağrı yaşanabilir. Aşırı terleme hastaları bu uygulamayı hayat boyu belli aralıklarla yaptırmak zorundadır. En önemli dezavantajı budur. Hastaların birçoğu sürekli botoks yaptırmaktan sıkıldığı için kalıcı çözümlere yönelmektedir.
• Aşırı terleme ameliyatı: Aşırı terlemenin (hiperhidrozis) tedavisinde kesin ve kalıcı yöntemdir.