Boğaz yanması, tek başına bir hastalık değil arka planda olan bir rahatsızlığın belirtisidir.

Boğaz Yanması Nedir?

Boğaz yanması, tek başına bir hastalık değil arka planda olan bir rahatsızlığın belirtisidir. Boğazda yanma hissi bu bölgedeki tahrişin ve tahribatın bir sonucudur. 

Bu yakınmanın ardında pek çok rahatsızlık bulunabilir. Arka plandaki bu rahatsızlığın geçmesi ile boğazdaki yanma hissi de kaybolur. Yanma hissi genellikle boğazın orta kısmı ve yakınlarında görülür. Yutkunma sırasında yanma daha da artabilir.

Boğaz Yanması Neden Olur?

Gelelim boğaz yanması neden olur sorusunun yanıtına… Boğaz yanmasının en yaygın görülen nedeni, soğuk algınlığı veya grip gibi viral enfeksiyonlardır. Virüs kaynaklı boğaz yanması sıklıkla kendi kendine düzelir. Hastalıklar dışında boğaz yanmasına neden olabilen etkenler arasında şunlar bulunur:

• Kuru Hava: İç mekanlardaki havanın kuru olması boğaz yanmasına neden olabilir. Boğazdaki yanma hissi ile beraber gıcık hissi ve ses deformasyonları da görülebilir.
• Ağızdan Nefes Almak: Burundan nefes almak daha sağlıklıdır. Burundan nefes alındığında solunan hava burun yollarından geçerken nemlenir ve yanma hissi oluşma ihtimali azalır. Ağızdan alınan hava ise boğazın kurumasına neden olarak yanma hissine neden olabilirken, farklı enfeksiyonların gelişme ihtimalini artırır.
• Sigara Tüketimi: Sigara tüketimi insan bedeninde pek çok sağlık sorunlarının yaşanmasına neden olabilir. Bunlardan biri de boğaz yanmasıdır.
• Boğazda Tahribata Neden Olan Etkenler: Tütün dumanına maruz kalmak, kimyasal maddelerin karıştığı havayı solumak, alkol almak, hava kirliliği boğazda yanmaya neden olabilir.
• Viral Enfeksiyonlar: Boğaz yanmasına neden olabilecek viral hastalıklar arasında şunlar bulunur: Nezle, soğuk algınlığı, grip, mononükleoz (öpücük hastalığı), kızamık, suçiçeği, koronavirüs, krup.
• Bakteriyel Enfeksiyonlar: Boğaz yanması nedenleri arasında bakteri kökenli enfeksiyonlar da bulunur. En yaygın olanı A grubu streptokokların neden olduğu bakteriyel enfeksiyonlardır.
• Zayıf Bağışıklık Sistemi: Zayıf bir bağışıklık sistemine sahip olmak sizi enfeksiyonlara karşı daha savunmasız hale getirir. Bu nedenle viral ve bakteriyel enfeksiyonlardan daha fazla etkilenirsiniz ve dolayısıyla bu enfeksiyonların belirtilerinden biri olan boğaz yanması sorununu daha sık ve şiddetli yaşayabilirsiniz. Düşük bağışıklığın yaygın nedenleri arasında ise HIV, diyabet, steroid veya kemoterapi ilaçlarının kullanımı, stres, yorgunluk ve zayıf beslenme yer alır.
• Alerji: Alerjik kişilerde boğaz yanması alerjenlerle karşılaştıkça ortaya çıkan bir yakınmadır. Evcil hayvanların tüyleri, küf, toz ve polen alerjileri boğaz yanmasına neden olabilir. Bu duruma geniz akıntısı da eklendiğinde sorun daha komplike bir hale gelebilir
• Gastroözofageal Reflü: Mide asidinin yemek borusuna kadar ulaşarak bu bölgeyi tahrip etmesi olarak tarif edebileceğimiz bu hastalıkta, asidin teması ile boğazda yanma hissi oluşur. Bu duruma mide ekşimesi, ses kısıklığı ve boğazda bir yumru hissi eşlik edebilir.
• HIV Enfeksiyonu: Boğaz yanması ve eşlik eden diğer semptomlar, HIV pozitif olan kişilerde de görülür.  
• Kanser: Boğaz, dil veya gırtlak kanserlerinde boğaz yanması yaşanabilir. Boğaz yanmasına ses kısıklığı, yutma güçlüğü, hırıltılı nefes alma, boyunda yumru, tükürükte kan veya balgam eklenebilir.

Boğaz Yanmasına Ne İyi Gelir?

Virüslerin neden olduğu boğaz yanmalarında yakınmalar birkaç gün içerisinde kendiliğinden geçer. Bakterilerin neden olduğu ve streptokok boğaz denilen hastalıkta boğaz yanmasının ve diğer belirtilerin önlenmesi için doktor tavsiyesi ile antibiyotik tedavisi gerekebilir. Boğaz yanmasının geçmesi için aşaşğıdaki yöntemleri deneyebilirsiniz:

• Gargara Yapın: İster evde kendi hazırlayacağınız tuz ve karbonat karışımı gargaralardan ister eczanelerde satılan gargaralardan birini alarak kullanabilirsiniz. Gargaralar hem boğazınızı yumuşatır hem de bu bölgedeki mikropların ölmesini sağlar.
• Bitki Çaylarından Yararlanın: Bitki çayları boğazınızın yumuşamasını sağlarken tahrişin giderilmesine de yardımcı olur. Dilerseniz bitki çayınıza biraz bal da karıştırarak etkisini daha da artırabilirsiniz. Özellikle adaçayı ve ıhlamur boğaz yanmanızı ve bu bölgedeki diğer sorunlarınızı azaltmaya yardımcı olur.
• Dinlenin: Boğaz yanmasının ardında sıklıkla virüs ve bakteri kaynaklı enfeksiyonlar bulunur. Enfeksiyonlardan daha hızlı kurtulabilmek için dinlenmeye zaman ayırın. Uyku düzeninize dikkat edin. Böylece daha kısa sürede sağlığınıza kavuşabilirsiniz.
• Bol Bol Sıvı Tüketin: Sıvı tüketiminizi artırarak hastalık nedeniyle vücudunuzda oluşan sıvı kaybını yerine koyabilirsiniz. Ilık sıvılar tüketmek boğazınızı da nemli tutacağı için o bölgedeki tahrişi azaltır ve yanmanızın azalmasına yardımcı olur. Sıvı tüketimi ayrıca biriken mukusların vücudunuzdan daha kolay atılmasına katkıda bulunur.
• Boğaz Pastili Kullanın: Eczanelerde satılan boğaz pastillerini kullanın. Boğaz pastilleri boğazınızı yumuşatarak öksürmenizi azaltabilir. Bazı pastillerin mikropları öldürme özelliği de bulunur.
• Yüksek Sesle Konuşmayın: Yüksek sesle konuşmak boğazınızdaki tahribatı daha da artırabileceği için sesinizi fazla zorlamamaya özen gösterin.
• Soğuk – Sıcak Besinler Tüketmeyin: Çok soğuk ya da çok sıcak yemekler boğazınızdaki tahrişi artırarak boğaz yanmasına yol açabilir. Bu nedenle ılık besinler tüketin. Ayrıca yutması zor ve sert besinler yerine püre, pilav gibi kolay yutulabilen besinleri tercih edin.
• Ortamı Nemli Tutun: Evde bulunduğunuz odanın havasını nemli tutmaya çalışın. Bunun için soğuk havalarda salonun ve yatak odanızın kalorifer peteklerine su hazneleri yerleştirebilirsiniz. Bunun dışında evinizin havasını nemli tutmak için soğuk buhar makinelerinden de yararlanabilirsiniz.
• Bunlardan Uzak Durun: Sigara, kahve gibi içeceklerden ve alkolden uzak durun. Bu tür alışkanlıklar boğazınıza zarar verir. Özellikle sigara içmek boğazınızdaki tahrişi ciddi şekilde artırarak boğaz yanmasını artırır. 
• Temizlik Yaparken Dikkat: Temizlik yaparken kullanacağınız ürünlerin kimyasal uçucu maddeler içermemesine özen gösterin. Bu tip ürünleri kullanarak temizlik yapmak boğazınızı daha fazla tahriş ederek sorunlarınızın artmasına neden olabilir.

Boğaz Yanmasına Hangi Belirtiler Eşlik Eder?

Boğaz yanmasına eşlik edebilecek diğer belirtiler artta yatan sağlık sorununa bağlı olarak değişebilir. Bu belirtiler arasında şunlar bulunabilir:

• Boğazda ağrı veya kırçıllanma hissi,
• Yutma veya konuşma ile kötüleşen ağrı,
• Yutma güçlüğü,
• Boyun ve çene bölgesinde şişmiş lenf bezleri,
• Şişmiş ve kızarık bademcikler,
• Bademciklerde beyaz lekeler,
• Ses boğuklaşması.

Boğaz yanmasına neden olan enfeksiyonlar başka belirti ve semptomlara neden da neden olabilir. Bu belirtilerin öne çıkanları şunlardır:

• Yüksek ateş,
• Öksürük,
• Burun akması,
• Hapşırma,
• Vücut ağrıları,
• Baş ağrısı,
• Mide bulantısı ya da kusma.

Boğaz Yanması Kimlerde Gelişebilir?

Boğaz yanması hemen herkeste görülebilecekj bir hastalık belirtisidir. Buna karşın bazı kişiler bu sorunu daha fazla yaşamaları açısından risk grubunda yer alırlar. 

Çoocuklar ve Gençler

Çocuklar ve gençlerin boğaz yanması sorunu yaşama ihtimali erişkinlere göre daha fazlaldır.3 – 15 yaş arası çocuklarda ayrıca boğaz yanmasına neden olan bakteriyel enfeksiyona yakalanma ihtimali daha yüksektir.

Tütün Dumanına Maruz Kalanlar

Sigara içen ya da içilen ortamlarda bulunan pasif içicilerin duman nedeniyle boğazı tahriş olabilir ve bu durum da yanma hisssine yol açabilir.

Alerjik Kişiler

Mevsimsel ya da başka alerjenlere karşı hassas kişiler alerjik reaksiyonlar nedeniyle daha sık boğaz yanması ve beraberinde görülen diğer sorunları daha sık yaşayabilirler.

Kimyasal ve Tahriş Edici Maddelere Maruz Kalanlar

Kömür gibi fosil yakıtlar tüketilen yerlerde yaşayanlar, yoğun trafik olan bölgelerde bulunanlar, hava kirliliğine maruz kalanlar, temizlik yaparken kimyasal ürünler kullananlar risk altındadır.

Kronik Sinüs Enfeksiyonu Olanlar

Kronik sinüs enfesiyonu olan kişilerin boğazı akıntı nedeniyle sık sık tahriş olabilir ve bu durum ise yanma hisiine yol açabilir.

Kalabalık Yerlerde Bulunanlar

Viral ve bakteriyel enfeksiyonlar; hastane, okul, işyeri, toplu taşıma gibi kalabalık ve kapalı mekanlarda kolaylıkla yayılabilir ve bu nedenle boğaz enfeksiyonu ile ilgili şikayetler daha sık görülebilir.

Boğaz Yanmasını Önleme

Boğaz ağrısını önlemenin en iyi yolu, onlara neden olan mikroplardan kaçınmak ve iyi hijyen uygulamaktır. Bu ipuçlarını takip edin ve çocuğunuza da aynısını yapmasını öğretin:

• Özellikle tuvaleti kullandıktan sonra, yemek yemeden önce ve sonra, hapşırma veya öksürme sonrasında ellerinizi iyice ve sık sık en az 20 saniye yıkayın.
• Yüzünüze dokunmaktan kaçının. Gözlerinize, burnunuza veya ağzınıza dokunmamaya çalışın.
• Yiyecekleri, bardakları veya tabakları başkalarıyla paylaşmaktan kaçının.
• Bir mendile öksürün veya hapşırın ve mendili atın. Ardından ellerinizi yıkayın. Gerektiğinde dirseğinizin içine hapşırın.
• Sabun ve su bulunmadığında el yıkamaya alternatif olarak alkol bazlı el dezenfektanları kullanın.
• Umumi telefonlara dokunmaktan veya ağzınızla çeşmeden su içmekten kaçının.
• Telefonları, kapı kollarını, elektrik düğmelerini, uzaktan kumandaları ve bilgisayar klavyelerini düzenli olarak temizleyin ve dezenfekte edin. Seyahat ederken otel odanızdaki telefonları, ışık anahtarlarını ve uzaktan kumandaları temizleyin.
• Hasta veya semptomları olan kişilerle yakın temastan kaçının.