Aynı zamanda diş eti çekilmesi veya diş eti hastalığı olarak da adlandırılan Periodontitis, dişlerin çevresindeki yumuşak dokuya zarar veren ve eğer tedavi edilmezse bireyin dişlerini destekleyen kemiği yok edebilen ciddi bir diş eti enfeksiyonudur. Diş eti çekilmesi (periodontitis) dişlerin gevşemesine veya diş kaybına neden olabilir.
Diş eti çekilmesi (periodontitis) yaygın olarak görülen, ancak büyük ölçüde önlenebilir bir durumdur. Genellikle ağız temizliği ve bakımının kötü yapılmasından kaynaklanır. Bireyin günde en az iki kez diş fırçalaması, günlük diş ipi kullanımı ve düzenli diş muayenesi yaptırması, hem diş eti çekilmesi gelişmesi ihtimalini düşürür hem de başarılı tedavi şansını büyük ölçüde artırabilir.
Diş Eti Çekilmesi (Periodontitis) Neden Olur?
Bir çok vakada diş eti çekilmesi gelişimi, temelinde bakterilerden meydana gelen yapışkan bir film olan plak oluşumu ile başlar. Bu plak tedavi edilmeden bırakılırsa, sonunda periodontite nasıl ilerleyebilir.
Yiyeceklerdeki nişastalar ve şekerler normalde bireyin ağzında bulunan bakterilerle etkileşime girdiğinde dişlerde plak oluşur. Dişleri günde iki kez fırçalamak ve günde bir kez diş ipi kullanmak plak oluşumunu giderebilir, ancak plak hızla yeniden oluşur.
Dişlerde kalan plak diş eti çizgisinin altında sertleşerek tartar, yani diş taşı haline gelebilir. Tartarın çıkarılması plaklara göre daha zordur ve bakteri ile doludur. Dişlerinizde ne kadar uzun süre plak ve tartar kalırsa, o kadar çok zarar verebilir. Diş taşını diş fırçalayarak ve diş ipi kullanarak temizlemek mümkün değildir. Çıkarmak için profesyonel bir diş temizliğine ihtiyaç duyulur.
Plak, diş eti hastalığının en hafif şekli olan diş eti iltihabına neden olabilir. Diş eti iltihabı, diş eti dokusunun diş tabanı etrafındaki kısmının tahriş olması ve iltihaplanmasına verilen isimdir. Diş eti iltihabı, profesyonel tedavi süreci sonunda ve evde iyi ağız bakımı ile tersine çevrilebilir.
Devam eden diş eti iltihabı ise periodontite neden olabilir. Bu durum diş etleriniz ve dişlerinin arasında plak, tartar ve bakteri ile dolan cepler oluşmasına neden olur. Zamanla bu cepler derinleşir ve daha fazla bakteri ile dolar. Bu derinleşen enfeksiyonlar tedavi edilmezlerse, bu hem doku hem de kemik kaybına neden olur ve sonuçta bir veya daha fazla dişin kaybedilmesine neden olabilir. Sürekli devam eden kronik iltihaplanma ise bireyin bağışıklık sistemini zorlayabilir.Diş eti iltihabı, ağız kuruluğuna veya diş eti değişikliklerine neden olan ilaçlar, c vitamini eksikliği dahil yetersiz beslenme, diyabet, romatoid artrit ve Crohn hastalığı gibi belirli hastalıklar, gebelik veya menopozla ilgili olanlar gibi hormonal değişiklikler, genetik, kötü ağız sağlığı alışkanlıkları, lösemi, HIV / AIDS ve kanser tedavisi gibi bağışıklığın azalmasına neden olan durumlar, obezite, sigara içmek veya tütün çiğnemek, ya da uyuşturucu kullanımı gibi faktörler diş eti çekilmesi (periodontitis) geliştirilmesi riskini artırabilir.
Diş Eti Çekilmesi (Periodontitis) İle Ortaya Çıkabilecek Komplikasyonlar Nelerdir?
Diş eti çekilmesinden kaynaklanan komplikasyonların başında diş ve çene kemiği kaybı gelir. Buna ek olarak diş eti çekilmesinden sorumlu bakteriler diş eti dokusundan dolaşım sistemine girebilir ve vücudun diğer bölümlerini etkileyebilir. Diş eti çekilmesi (periodontitis), solunum hastalığı, romatoid artrit, koroner arter hastalığı ve diyabette kan şekerini kontrol eden problemler ile bağlantılı olduğu gözlemlenmiştir.
Diş Eti Çekilmesi (Periodontitis) Nasıl Önlenir?
Diş eti çekilmesini önlemenin en etkili yolu küçük yaştan itibaren başlanan ve yaşam boyunca sürekli, tutarlı bir şekilde sürdürülen diş temizliği alışkanlığıdır.
İyi ağız hijyeni ve diş temizliği alışkanlığı dişleri günde en az iki kez, yani sabahları ve yatmadan önce fırçalamak ve günde en az bir kez diş ipi kullanmak anlamına gelir. Dişleri fırçalamadan önce kullanılan diş ipi, diş arasına takılan yemek parçalarını ve bakterileri daha iyi temizlemeye yardımcı olur. Bu sayede dişlerin çevresinde periodontal hastalığa neden olan belirli bakterilere elverişli bir ortamın gelişmesi engellenir.
Genelde her 6 ila 12 ayda bir temizlik için diş hekimine veya diş sağlığı uzmanına yapılan düzenli ziyaretleri, özellikle ağız kuruluğu, belirli ilaçların kullanımı veya sigara içme gibi diş eti çekilmesi geliştirme ihtimalini yükselten artıran risk faktörleri olan bireyler için faydalı olacaktır.
Diş Eti Çekilmesi (Periodontitis) Belirtileri Nelerdir?
Normal şartlar altında sağlıklı diş etleri sert ve soluk pembe renktedir ve dişlerin etrafına tam oturur. Diş eti çekilmesi (Periodontitis) durumunda ise aşağıda sıralanan belirti ve semptomlar gözlemlenir.
- Şişmiş veya kabarık diş etleri
- Parlak kırmızı, koyu kırmızı veya morumsu diş etleri
- Ağız kokusu
- Ağrılı çiğneme
- Dişler arasında gelişen yeni boşluklar
- Dişler ve diş etleriniz arasına boşluk
- Aşağı çekilerek dişleri normalden daha uzun gösteren diş etleri
- Diş fırçalarken veya diş ipi kullanırken kan tükürmek
- Dokunulduğunda hassas olan diş etleri
- Fırçalamadan sonra pembe renkli diş fırçası
- Gevşek dişler veya diş kaybı
- Isırdığınızda dişlerinizin birbirine uyma biçiminde bir değişiklik
- Kolayca kanayan diş etleri.
Bireyler düzenli olarak diş kontrolüne gitmelidir. Herhangi bir diş eti çekilmesi belirtisi fark eden bireyler ise mümkün olan en kısa sürede diş hekiminden randevu almalıdır. Erken müdahale diş eti çekilmesi (periodontitis) kaynaklı hasarı tersine çevirme ihtimalini o kadar artırır.
Diş Eti Çekilmesi (Periodontitis) Nasıl Teşhis Edilir?
Diş hekimi, bireyde diş eti çekilmesi (periodontitis) olup olmadığını ve varsa ne kadar şiddetli olduğunu belirlemek için önce bir muayene gerçekleştirecektir. Bu muayene sürecinde diş hekimi sigara içmek veya ağız kuruluğuna neden olan belirli ilaçları almak gibi semptomlara katkıda bulunabilecek faktörleri belirlemek için bireyin tıbbi geçmişini gözden geçirecektir.
Plak ve tartar oluşumunu kontrol etmek için bireyin ağzını ve kolay kanamayı kontrol edecektir.
Ağzın çeşitli yerlerinde diş etleri ile dişler arasındaki oluğun cep derinliğini ölçmek üzere dişin yanına bir diş probu yerleştirerek ölçecektir. Sağlıklı bir ağızda cep derinliği genellikle 1 ile 3 milimetre arasındadır. 4 milimetreden daha derin cepler periodontit varlığına işaret edebilir. 5 milimetreden daha derin cepler ise iyi temizlenemez ve müdahale gerektirebilir.
Daha derin cep derinliği gözlenen alanlarda kemik kaybını kontrol etmek için diş röntgeni çekecektir.
Bu aşamalardan sonra diş hekimi hastalığın ciddiyetine, tedavinin karmaşıklığına, var olan risk faktörlerine ve bireyin sağlığına bağlı olarak diş eti çekilmesi (periodontitis) için bir aşama ve derece atayabilir.
Diş Eti Çekilmesi (Periodontitis) Nasıl Tedavi Edilir?
Diş eti çekilmesi (periodontitis) tedavisi bir diş hekimi veya diş sağlığı uzmanı tarafından yapılabilir. Tedavinin amacı, dişlerin etrafındaki cepleri iyice temizlemek ve çevresindeki kemiğe daha fazla zarar gelmesini önlemektir. Başarılı bir tedavi için aynı zamanda günlük bir iyi ağız bakımı rutini uygulanması, diş sağlığını etkileyebilecek sağlık koşullarının yönetilmesi ve tütün kullanımının durdurulması gereklidir.
Eğer diş eti çekilmesi (periodontitis) gelişmiş değilse, cerrahi olmayan tedaviler ve daha az invazif prosedürler ile tedavi süreci tamamlanabilir. Bunun için tartar ve bakterilerin diş yüzeyinden kazınarak uzaklaştırılması, alet kullanımı, lazer veya ultrasonik cihazlar yardımı ile gerçekleştirilebilir.
Kök yüzeyinin pürüzsüzleştirilmesi daha fazla tartar ve bakteri oluşumunu engelleyebilir ve diş etinin iyileşmesini, ya da dişe yeniden yapışmasını geciktiren bakteriyel yan ürünleri ortadan kaldırabilir. Topikal veya oral antibiyotikler, bakteriyel enfeksiyonun kontrolüne yardımcı olabilir.
Topikal antibiyotikler, antibiyotikli ağız gargaralarını veya antibiyotik içeren jellerin dişleriniz ve diş etleriniz arasındaki boşluğa veya derinlemesine temizlikten sonra ceplere sokulmasını içerebilir. Bununla birlikte, enfeksiyona neden olan bakterileri tamamen ortadan kaldırmak için oral antibiyotik kullanımı gerekli olabilir.
Diş Cerrahisi Gerekebilir!
Ancak bireyde ilerlemiş diş eti çekilmesi (periodontitis) görülüyorsa tedavi sürecinde diş cerrahisi gerçekleştirilmesi gerektirebilir. Buna göre flep ameliyatı, yani cep küçültme ameliyatı gerçekleştirilebilir. Diş hekimi, diş etine küçük kesiler yapar, böylece diş eti dokusunun bir bölümü geri kaldırılabilir, ve daha etkili temizleme ve kök düzeltme için kökleri açığa çıkarabilir. Diş eti çekilmesi (periodontitis) sıklıkla kemik kaybına neden olduğu için, altta yatan kemiğin, diş eti dokusu yerine dikilmeden önce yeniden kontürlenmesi gerekebilir. İyileştikten sonra bu bölgeleri temizlemek ve sağlıklı diş eti dokusunu korumak daha kolaydır.
Birey diş eti dokusunu kaybettiğinde, diş eti çekilir. Hasar görmüş yumuşak dokuların bir kısmının güçlendirilmesi gerekebilir. Bunun için yumuşak doku greftleri uygulanabilir. Bu genellikle bireyin damağından az miktarda doku çıkararak veya başka bir donör kaynağından doku kullanarak etkilenen bölgeye aktarılması şeklinde gerçekleşir. Bu, daha fazla diş eti çekilmesini azaltmaya, açıkta kalan kökleri örtmeye ve dişlerinize daha hoş bir görünüm kazandırmaya yardımcı olabilir.
Kemik aşılama prosedürü diş eti çekilmesi (periodontitis) diş kökünü çevreleyen kemiği tahrip ettiğinde yapılır. Aşılamada kullanılan parçalar bireyin kendi kemiklerinin küçük parçalarından oluşabilir, sentetik kemiklerden meydana gelebilir, veya bağışlanmış olabilir. Kemik grefti, dişi yerinde tutarak diş kaybını önlemeye yardımcı olur. Aynı zamanda doğal kemiğin yeniden büyümesi için bir platform görevi de görür.
Yönlendirilmiş doku rejenerasyonu tedavisi bakteriler tarafından tahrip edilen kemiğin yeniden büyümesine izin verir. Bir yaklaşımda, diş hekiminiz mevcut kemik ile dişinizin arasına biyouyumlu özel bir kumaş parçası yerleştirir. Bu malzeme istenmeyen yumuşak dokunun iyileşme alanına girmesini önleyerek bunun yerine kemiğin yeniden büyümesine zaman sağlar.
Başka bir teknik ise hastalıklı bir diş köküne özel bir jelin, yani doku uyarıcı proteinlerin uygulanmasını içerir. Bu jel diş minesinin geliştirilmesinde bulunan proteinlerin aynısını içerir ve sağlıklı kemik ile dokunun büyümesine fırsat verir.
Diş Eti Çekilmesi (Periodontitis) İçin Yaşam Tarzı Değişiklikleri Ve Evde Bakım
Periodontiti azaltmak veya önlemek çeşitli, basit önlemleri almak mümkündür. Bunların arasında öncelikle bireyin dişlerini günde en az iki kez ve ideal olarak her öğünden veya atıştırmadan sonra fırçalaması bulunur.
Birey yumuşak bir diş fırçası kullanmalı, ve fırçayı en az üç ayda bir değiştirmelidir. Elektrikli diş fırçaları plakları ve tartarı gidermede daha etkili olabilir. Her gün en az bir defa diş ipi kullanılmalıdır.
Diş hekiminin önerdiği vakalarda dişler arası plağı azaltmaya yardımcı olmak üzere ağız gargarası yapılabilir.
Dişlerin arasına nüfuz edecek kalitede bir diş macunu, diş arası fırçası ve diş çubuğu, normal diş fırçalanmasını desteklemek için kullanılabilir.
Diş hekiminin önerdiği bir programa göre düzenli profesyonel diş temizliği yaptırılmalıdır.
En önemli ikinci faktör olarak sigara içmekten ve tütün kullanmaktan kaçınılmalıdır. Bunlar ağız kuruluğuna ve bakteri gelişimine yardımcı olan öğelerdir.
