İşitme kaybı; kulak, işitme yolları veya beyindeki işitme merkezine ait herhangi bir yapının, normalde olması gerektiği gibi fonksiyon görmemesine bağlı ortaya çıkan durumdur.

Başta kulak olmak üzere, işitme ile ilgili yapı ve yolların anatomik(tümör, enfeksiyon), fizyolojik(sıvı, elektrolit), fiziksel (yüksek ses, basınç değişimi) kimyasal (ilaçlar) sebeplerle etkilenerek fonksiyonlarının bozulması ile karakterize durumdur. Daha çok ileri yaş grubundaki bireyler ile yüksek ve gürültülü seslere maruz kalanlarda rastlanır. Bununla birlikte her yaş grubunda görülebilir. İşitme kaybı, sesleri duymada kısmi yahut tamamen kayıpla seyredebilen bir tıbbi rahatsızlıktır.

İşitme Kaybı Belirtileri Nelerdir?

Bazı insanlar, kulak duymaması problemi yaşarlar; fakat bunun farkında değillerdir. Bu sebeple bazı işaretlere bakarak kişinin kendisinde işitme kaybı olup olmadığını anlaması mümkün. İşitme kaybına işaret edebilen semptomlardan bazıları şu şekilde maddelenebilir:

• Telefon konuşmaları sırasında karşı tarafı duymakta güçlük çekmek
• İki ya da daha fazla kişiyle sohbet ederken söylenenleri takip etmekte sıkıntı yaşamak
• İletişim kurulan bireylerden, sık sık söylediği şeyleri tekrar etmesini ya da daha yüksek sesle konuşmasını istemek
• Ünsüz harfleri çıkarırken sorun yaşamak
• Film izlerken ya da müzik dinlerken sesi başkalarını rahatsız edecek seviyede açma ihtiyacı ve buna bağlı çevreden şikâyet almak
• Çoğu kişinin mırıldanarak boğuk bir sesle konuştuğunu düşünmeye başlamak
• Kalabalık ortamlarda, arka fonda gürültü olan yerlerde sesleri net algılayamamak
• Özellikle kadın ve çocuklar konuştuğunda anlamakta daha fazla zorluk çekmek
• İletişim problemi yaşamamak için bazı sosyal ortamlardan kaçınma davranışı

İşitme Kaybı Dereceleri

Kişideki işitme kaybının şiddet derecesini belirlemek için işitme testi yapılır. İşitme testlerinde ölçüm desibel ile belirlenir.

• Normal işitme -10 db (Aşırı düşük ses) ile 25 desibel (db) (Günlük konuşma sesi ) arasındadır.
• Çok hafif işitme kaybı, 26 db ile 40 db
• Hafif derecede işitme kaybı, 41 db ile 55 db
• Orta derecede işitme kaybı 56 db ile 70 db
• Ağır işitme kaybı, 71 db ile 90 db
• Derin işitme kaybı, 91 db ve üzeri

İşitme Kaybı Nedenleri Nelerdir?

Doğumdan itibaren işitme kaybı olabildiği gibi, belli bir yaştan sonra ani olarak gelişen ya da yavaş yavaş ilerleyen işitme kayıplarına da rastlanabilir. İleri yaşlarda sık görülen problemlerden biri olan işitme kaybının farklı nedenleri vardır. Örneklerden bazıları şunlardır:

• Tümör ya da enfeksiyonlar: İşitme yapılarındaki ya da komşuluk eden yapılardaki tümör ve enfeksiyonların, işitme yol ve yapılarına zarar vermesi ile işitmede problem oluşabilir.
• Çocuklarda işitme kaybına neden olabilen en sık sebep, sık tekrarlayan orta kulak enfeksiyonlarıdır. Enfeksiyonlar sonucunda kulak zarı ve kemik yapılarının anatomik bütünlüğünün ve işlevinin bozulması, duyma sorununa neden olabilir.
• Kafa içi basınç artışı: Kafa içi basınç artışı yapan lezyon yada durumların, işitme sinirlerine baskı yapması işitme kaybına neden olabilir.
• Ani oluşan bir kaza veya travmanın işitme ile ilgili anatomik yapılara hasar vermesi.

İşitme Kaybı Çeşitleri Nelerdir?

İşitme kaybının temel olarak üç farklı alt tipi bulunur. Bunlar şu şekilde listelenebilir:

• İletim tipi işitme kaybı: Seslerin dış veya orta kulaktan geçmesini engelleyen bir durumun neden olduğu işitme kaybıdır. İletim tipi işitme kaybı, tekrarlayan kulak enfeksiyonları olan veya kulak kanallarına yabancı cisimler sokan çocuklarda yaygındır. Tedavide sebebe göre sıklıkla ilaçlar ya da cerrahi teknikler kullanılır.
• Sensorinöral işitme kaybı: İç kulakta ya da sesleri beyne ileten işitme sinirinde gelişen sorunlar nedeniyle görülen işitme kaybı. Sensörinöral kayıp, işitme kaybının en yaygın türüdür. Yaşlılık, yüksek sese maruziyet, yaralanma, hastalık, bazı ilaçlar veya genetik bir hastalığın sonucu olabilir.
• Mikst tip İşitme Kaybı: Bu tipte hem iletim, hem de sensorinöral işitme kayıpları birlikte bulunur.

İşitme Kaybı Tanısı Nasıl Konulur?

İşitme kaybı tanısı için öncelikle doktor tarafından hastanın şikâyetleri dinlenir ve detaylı bir fizik muayene yapılır. Kulak muayenesinde otoskop adı verilen ışıklı bir cihaz kullanılır. Otoskop yardımıyla dış kulak yolunda:

• Kulak zarına yapışmış kulak kiri (buşon ismiyle de bilinir),
• Yabancı cisim (bazen oyuncak parçası, böcek yada vazelinli pamuk gibi),
• Dış kulak yolunda ya da kulak zarında iltihaplanma gibi. Otoskopla kulak zarında delinme, kulak zarı arkasında iltihabi sıvı birikmesi, zarın renginin değişmesi gözle görülebilen işitme kaybı nedenleri olarak değerlendirilir.

İşitme kaybı teşhisinde tanıyı destekleyen bazı testler de kullanılır. Bu testlerden bazıları şunlardır:

• Saf ses odyometrisi: Duyma frekanslarını inceler. Kulaktaki ses iletiminde hava ve kemik yolunu karşılaştırır.
• Konuşma odyometrisi: Bu test ile kişinin normal konuşmayı, ne seviyede anlayabildiği araştırılır.
• Timpanometri: Kulak zarı üzerinden, orta kulaktaki basınç seviyesi ölçülür.
• Akustik refleks testi: Orta kulakta, işitmede görevli stapes kasının, sese verdiği tepkiler değerlendirilerek, işitme ile ilgili hasta olan bölgenin yeri tespit edilmeye çalışılır.

Ani İşitme Kaybı Nedenleri Nelerdir? 

Işitme kaybının nedeni saptandıktan sonra, nedene yönelik tedavi planı, genel olarak şunları içerir. Eğer hasta, iş makinesi, yüksek sesli müzik yahut silah sesi gibi yüksek desibelli bir sese maruz kalmışsa, bazen ani işitme kayıpları yaşayabilir. Bu kayıplar kalıcı ya da geçici olabilir. Tedavisi, kulak zarındaki ve İşitmeye ait iç taraftaki yapıların hasarının boyutuna bağlı olarak, kulak burun boğaz uzmanı tarafından belirlenecektir.

İşitme Kaybı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Eğer sorun dış kulak yolunda buşon ya da yabancı cisim ise, uzman doktor tarafından aspirasyon yöntemi, ya da hassas bir cımbız ile veya buşonu eritici damlalar kullanılarak temizlenmesi yeterli olabilir. Sorun orta kulak enfeksiyonu yahut dış kulak yolu enfeksiyonu ise antibiyotik tedavileri, ödem ve şişliği azaltacak ağrıyı giderecek antiinflamatuar tedavi ve burun tıkanıklığını açacak ilaçlar kullanılır. Eğer kulak zarı arkasında, kronik iltihaplı sıvı birikimi, ya da zarın yırtılmasına yol açabilecek bir durum görülürse, kulak burun boğaz uzmanı tarafından kulak zarına timpanostomi tüpü takılabilir. Kulak zarında hasar oluştuysa bu hasarın tamiri gerekebilir.

Ameliyatla Kulak Duymaması Tedavisi

Zarın arkasında, orta kulak bölgesindeki örs, çekiç, üzengi kemikleri enfeksiyonlara, yahut kireçlenmeye bağlı işlevsiz hale geldiyse (otoskleroz gibi), ameliyatla bu kemiklerin yerine sesi ileten protez cihaz konabilir. Bu tedavi seçeneğinin bir üstü, koklear implanttır. Bu yöntemde direkt işitme sinirinin kendisine, sesi ileten implant yerleştirilmesi ameliyatı yapılabilir. Bunların yanında destekleyici olarak sesi arttıran, güçlendiren ekipmanlar, işitme cihazları, özel kulaklıklar, dudak okuma yöntemleri gibi diğer seçenekler kullanılabilir. Eğer menier gibi bir hastalık durumu varsa, orta kulaktaki sıvı dengesini düzenleyebilecek, semptomları azaltabilecek ilaçlar hastaya verilebilir. İşitme kaybının sebepleri içinde, kulak sinirine hasar veren ilaçlar varsa, bunların dozları azaltılır yahut alternatifleri ile değiştirilir. Eğer tümörler yahut kitleler sebebiyle işitme yapılarına baskı varsa, bunların ameliyatla rezeksiyonu, yani çıkarılması işitmeyi geri getirebilir.