Nöropsikoloji beyin ve davranış arasındaki ilişkiyi inceleme esasına dayanır. Beyin ve sinir sisteminin arasındaki bağın kişinin biliş ve davranışı üzerindeki etkiyi incelerken sinir bilim bakış açısından yaklaşır. Nörolog, beyinin yapı ve fonksiyonları ve bunların davranışlar ve bilişler üzerindeki etkisini inceler.
Beyinde bir bozulma olduğunda zihinsel hastalıklara sebep olur. Nörolog bu bozulmaların nasıl olduğu ve nedenleri üzerine araştırma yaparken, zihinsel hastalıkların tedavisine açıklamalar getirir.
Nöropsikolojik değerlendirme nedir?
Nöropsikolojik değerlendirme ile kişinin zihinsel işlevleri ve bozukluklarına beyin temelli olarak açıklama getirilir. Değerlendirme yapılırken testler ve görüşmelerden yararlanılır. Nöropsikolojik testler ile kişinin bilişsel olarak güçlü ve zayıf yanları keşfedilerek beyinin çalışma mekanizması hakkında bilgi edinmeye çalışılır. Nöropsikolojik testler ve görüşmeyi içeren nöropsikolojik değerlendirme ile kişinin semptom ve şikayetlerine çözüm bulunmaya çalışılır.
Nöropsikolojik değerlendirmenin amaçları:
Danışanın tüm zihinsel işlevlerini değerlendirmektir. Başlıca;
- dil-konuşma
- okuma-yazma, aritmetik gibi akademik beceriler
- düşünme, öğrenme, hatırlama ve anlama gibi bilişsel yetenekler
- görsel –mekansal yetiler
- el-göz koordinasyonu
- gnostik işlevler
- praksik yetenekler
- dikkat
- bellek
- muhakeme
- kortikal görme ve işitme
- motor gelişim
Nöropsikolojik değerlendirme sonuçları
Yapılan testlerin istatiksel sonuçları beyin işlevi modellemelerine göre yorumlanır. Değerlendirme sonucunda izleyen hekime, rehabilitasyonu ile ilgili kişi ve birimlere yönlendirici bilgi verilir, zihinsel ve yüksek kortikal işlevler açısından özellikle yaşam kalitesi açısından seyri tayin etme ve gerekiyorsa ilgili hekim, kişi ve kurumlara sevk etme konusunda rol oynar. Hastanın nöropsikolojik eksikliklerinin analiziyle klinik tanı sağlanmaya çalışılır. Tedaviye yanıtı takip açısından seri, ölçülebilir değerlendirmeler yapmak bu konuda önemlidir. Bu konuda araştırma protokollerini sağlamak ve yürütmek; gelişimsel tarama etkinliğini yürütmek, konu ile ilgili ulusal ve uluslararası yayınları takip etmek ve seminerler /çalıştaylar düzenlemek de nöropsikoloji biliminin gelişimi için ayrıca önem teşkil etmektedir.
Nöropsikolojik değerlendirme ne zaman istenir?
Çocukluğun tüm gelişimsel sorunlarında, beyin gelişiminde gecikme, doğuştan ya da sonradan hasar olan ya da aşağıdaki problemlere sahip çocuklarda aydınlatıcı ve yol gösterici bilgi verir.
- Konuşması gecikmiş veya bozuk olan çocuklar
- Okuma ve yazmayı öğrenemeyen çocuklar
- Akademik sorunu olan, 2 yıl üst üste sınıfta kalanlar
- Hiperaktif ve/veya dikkat eksikliği olan çocuklar
- Zihinsel işlevlerde bozulmaya yol açtığı bilinen tüm hastalık halleri
- Davranış ve uyum bozuklukları
- Otistik çocuklar
- Üstün zekalı çocuklar
- Yönetici işlev bozukluğu olan çocuklar
- Serebral felci olan çocuklar.
Nöropsikolojik değerlendirme için danışanlarla ön görüşme yapılarak bazı formlar verilip randevu günü getirmeleri istenebilir. Danışanlar en az 1 saat olmak kaydıyla 1-3 ayrı seansta değerlendirilir
Üniversitelerin psikoloji ve psikolojik danışmanlık, eğitim gibi ilgili bölümleriyle iş birliği halinde standardize edilmiş testlerin uygulanmaya sokulması ve gerekli bazı testlerin standardize edilmesi için bu kurumların zorlanması birimin gereksinimleri açısından büyük öneme sahiptir.
