Baş ağrısı oluşan yerler, beynin etrafında yer alan dura ve pia gibi koruyucu dokulardaki, kan damarlarındaki, dış sinirlerdeki ve kaslardaki ağrılardır. Peki baş ağrısı neden olur?
Vücudumuzdaki sinirlerin ciddi bir miktarını bünyesinde barındıran ve vücuttaki bütün işlemleri kontrol eden algı, düşünce, duygu, zeka, vb. olguların merkezi olan beynimizin kendisi, acıyı hissedemez. Çünkü beynimizde acı reseptörleri (nosiseptörler) bulunmamaktadır. Nosiseptör isimli ve acıya duyarlı sinir hücreleri deride, kaslarda, eklemlerde ve bazı organlarda bulunur ve bu sinyalleri beyne taşır.
Yani aslında beyin kendisi ağrımaz ama beynin etrafındaki organ ve dokular ağrıya neden olabilir. Sinirler bir organ ya da bölgenin çalışması için gerekli elektrik uyarısını sağlarken aynı zamanda o bölgenin durumunu ve hislerini de beyne iletmekten sorumludurlar. Nedeni ne olursa olsun, migren gibi ciddi baş ağrıları da dahil olmak üzere, hiçbir baş ağrısı beynin kendisinden ve beyindeki sinirlerden kaynaklanmaz!
Gözde ağrı nedenleri nelerdir?
Göz çevresinde en sık ağrı yapan, en zararsız ama çok rahatsızlık verebilen nedenlerin başında gözlük ihtiyacı gelir. Gözlük ihtiyacı olup da kullanmayanlarda başta, gözde, boyunda ağrıyabilir. Bunun dışında gözyaşı azlığı da en sık görülen nedenlerden biridir.
1. Kırma kusurları: En basit nedenden başlayacak olursak; düzeltilmemiş kırma kusurları göz ve baş ağrısı yapabilir. Düzeltilmemiş derken, gözlük kullanılmıyorsa veya camlar düzgün durmuyorsa (ör; çerçevesi veya sapı eğrilmiş gözlük, göze tam oturmayan gözlük gibi) veya numaralar ihtiyaca uygun değilse, gözün net görmek için uyum yapmaya çalışan bölümleri kol ve bacak kaslarının uzun yol yürüyünce ağrıması gibi ağrı yapabilirler. Özellikle dikkat isteyen bir işle (bir şey okumak, sinema- televizyon seyretmek, araba kullanmak) uğraştığınızda ağrı başlıyorsa, neden gözlük ihtiyacı olabilir.
2. Kuru Göz: Kuru Gözü olanlar gözü daha da kurutacak bir ortamda bir süre bulunurlarsa gözde meydana gelecek yaralanma ağrı yapabilir.
3. Kornea yaralanması (Keratit): Gözün şeffaf kısmında herhangi bir nedenden dolayı yara varsa, aynı derimiz sıyrıldığında olduğu gibi bir ağrı meydana gelir. Ama gözdeki ağrı derimizdekinden daha fazla rahatsızlık verir. Göz kapalı durumdayken biraz olsun rahatlayabilir.
4. Yabancı cisim: Gözün şeffaf kısmına devamlı değecek şekilde, ister kapakların altında olsun isterse gözün şeffaf kısmının üstüne yerleşmiş olsun, herhangi bir yabancı cisim çok ağrı yapar. Göz kapalıyken de çok acı verir.
5. Üveit: Göz içinde iltihap, gece uykudan uyandıracak kadar çok ağrı yapabilir.
6. Göz tansiyonu hastalığı (Glokom): Göz tansiyonu yüksek her kişide göz ağrısı olmaz. Ağrı varsa ya tansiyon çok yüksektir ya da kriz durumu vardır. Kişiyi olabildiğince çabuk doktora götürecek şekilde dayanılmaz bir ağrıdır.
7. Arpacık: Göz kapaklarında yerel bir iltihap (kapakların sivilcesi) derin ve kunt bir ağrı yapabilir.
Gözlüğe Bağlı Göz Ağrısı Nedenleri Gözlük Kullanıyorsanız:
* Camları temiz mi, kaplamaları sağlam mı?
* Çerçevesi size uygun mu?
* Numarası ihtiyacınıza uygun mu?
* Çerçeveyi burnunuzun üzerinde gözünüze uygun şekilde yerleştiriyor musunuz?
* Gözlüğünüz hem yakın-hem uzak ise (mütifokal ise) çerçevesi uygun mu?
* Gözlüğünüz hem yakın-hem uzak ise (mütifokal ise) numaraları uygun mu?
* Gözlüğünüz hem yakın-hem uzak ise (mütifokal ise) odak noktaları uygun mu?
Henüz Kullanmıyorsanız:
* Gözlük ihtiyacınız mı var?
* Yakın gözlük ihtiyacınız mı var?
Gözle ilgisi olmayan göz ve baş ağrılarının nedenleri nelerdir?
1. Diş veya kulak ağrısının göze vurması: Yüz bölgesindeki sinirler birbirine çok yakın komşuluktadır. Hatta bazıları ortaktır, yani aynı sinirler farklı bölgelerin çalışmasından sorumludur. Dolayısıyla, bazen diş veya kulak, bazen de sinüs bölgesinde bir sorunun yarattığı ağrı, göz çevresinden gelmiş gibi algılanabilir, yani göze vurabilir.
2. Migren: Bedensel yatkınlığı olan kişilerde olur. Damarlarda, bazı nedenlerle tetiklenen daralma ve genişleme ile meydana gelen bir ağrıdır.
Migren tipleri ve özellikleri nelerdir?
Basit Migren: En yaygın görülen tip migren budur. Sadece kafanın bir yarısında kunt, illet bir ağrıdır. Şiddeti fazla değilse de devamlı olması çok rahatsızlık verir.
Klasik Migren: Başlayacağını önceden hafif bir fenalık hissi veya bulantı-kusma ile belli eder. İlk belirti ışık uçuşmaları şeklindedir. Birkaç dakika içinde uçuşan kırık veya yuvarlak, renkli veya beyaz ama sıklıkla parlak ışıklar birleşirler ve yarı görme alanını kaplayarak görmeyi bulandırırlar. 20-30 dakika sonra bu ışıklı bulut açılmaya başlar ve yerini (her zaman değil, ağrısız migren de olur) bazen yarım baş ağrısı bazen de alında kunt bir basınç duygusuna bırakır. Bu ağrının süresi kişiden kişiye değişebilir.
Sorunlu Migren: Klasik tipte başlayan migren atağı nadiren çift görme, bir kolda uyuşma gibi bir sorunla da beraber olabilir. Bazen de atak sırasında, ağrının olduğu tarafta göz kapağı hafifçe düşebilir veya gözbebeklerinden biri diğerinden daha küçük olabilir. Bir süre sonra düzelir.
Gerilim Baş ağrısı: Gerilimli bir ortamdan kurtulmak ihtiyacı hisseden beyin, ışıklar veya yarım baş ağrısı gibi bir yol izlemeden direkt olarak ağrı yaratabilir.
Küme Baş ağrısı: Mevsimlere bağlı olarak ortaya çıkabilen bir ağrıdır. Başladığı zaman günlerce sürebilir, dayanılması çok zordur.
Çocuklarda migren: Migren çocuklarda da olabilir, ama baş ağrısından çok dönem dönem olan karın ağrısı veya araba tutması şeklinde kendini gösterir.
3. Temporal arter hastalığı: Vücuttaki birçok damarı etkileyen bir çeşit ağır damar tıkanıklığı hastalığıdır. 60 yaşından önce pek görülmez. Göz çevresinde, kafada, karında ağrı yapabilir. Bizi korkutan durum, ağrıyla beraber ani görme kaybıdır. Acil tedavisi gereklidir.
4. Trigeminal nevralji: Kafa içinde, en çok ağrı duyusu taşıyan life sahip sinirin (trigeminal sinir: üç başlı sinir; ejderha gibi!) nedeni her zaman bilinmeyen ağrısıdır. Bıçak saplanır gibi yanıcı-yakıcı bir ağrısı vardır. Sadece yüze değmekle veya saç taramakla bile alevlenebilir.
5. Kafa içinde basınç artışı: Beyin ağrı yapmaz, bu doğru ama beyni sarıp sarmalayan kılıfta ağrı duyan sinirler vardır. Eğer bu kılıfta gerginlik yaratacak bir durum olursa (beyinle beyni saran zar arasındaki sıvının artışı, bu sıvının iltihabı, zarın iltihabı veya beyinde bir kitlenin zarı iterek germesi) ağrı meydana gelebilir. Bu çeşit ağrılar giderek artar. Ağrının yanı sıra kısa süreli göz kararması, çift görme, göz kapaklarından birinde düşme, göz bebeklerinden birinde büyüme vs. gibi ek bir yakınma daha olması beklenir.
6. Göz arkasında yer tutan kitle de ağrıya veya basınç hissine neden olabilir.
Migren Nedenleri
* Açlık
* Aşırı parlak ışık
* Bazı besinler
* Bazı kokular
* Damarları genişleten bazı ilaçlar
* Hormon değişiklikleri (adet görmek, gebelik, menopoz) / Hormon hapları (doğum kontrol hapı, yapay gebelik için kullanılan yumurtlamayı uyaran haplar)
* Stres-Cerginlik
* Susuzluk
* Uykusuzluk
* Uzun bir açlıktan sonra hızla bol şekerli yemek yemek
* Yorgunluk
Migrene Yol Açabilen Yiyecekler
* Bazı alkollü içecekler
* Besinleri uzun süre koruyucu maddeler içeren yiyecekler
* Boya içeren şekerli içecek ve yiyecekler
* Ketçap
* Konserveler
* Maya içeren besinler
* Salam
* Sosis
Acil olarak hastaneye gitmeyi gerektiren baş ağrısı hangisidir?
Görüldüğü üzere göz/baş ağrısına neden olabilecek birçok neden var. Bunlardan ACİL olanı, 60 yaş üzerinde görülen, gözde kızarıklıkla birlikte kusmaya varacak kadar fazla ağrı yapan, bir tür göz tansiyonu yüksekliğinde görülen ağrıdır.
Bunların yanı sıra, bulantı-kusma, çift görme, geçmeyen görme azlığı ile birlikte olan ağrınız varsa acilen göz doktoruna veya nöroloji doktoruna başvurmalısınız.