Antibiyotik nedir ve antibiyotikler hakkında bilinmesi gerekenler nelerdir, nelere dikkat edilmelidir? Hepsi bu yazı da..
Antibiyotik, hastalık nedeni olan (olmayan) bakterileri öldüren veya üremelerini durduran, doğal yoldan bazı mantarların ürettiği veya laboratuvar ortamında sentetik olarak elde edilen kimyasal moleküller olup; ilk olarak PENİSİLİN’in keşfi ile 1941’de enfeksiyonların tedavisinde kullanılmaya başlanmıştır.
Antibiyotikler nasıl etki eder?
Antibiyotikler grubun göre bakterilerin ya dış duvarına veya zarının yapılarını bozarak, ya protein üretimini engelleyerek ya da kromozomlardaki DNA / RNA’larını tahrip ederek çoğalmalarını engelleme veya öldürme yoluyla etki eder.
Antibiyotikler hangi hastalıkları tedavi ederler?
Antibiyotikler sadece kendisine duyarlı olan bakterilerin sebep olduğu enfeksiyon hastalığını tedavi eder. Her antibiyotik her enfeksiyonu yapan bakteriye duyarlı değildir, buna “etki spektrumu” denir.
Tedavi edilebilen hastalıklar;
- Bakteriyel Pnömoni ( zatüre), bronşit, anjin, faranjit ve diğer solunum yolu enfeksiyonları
- Bakteriyel menenjit
- İdrar ve genital bölgenin bakteriyel enfeksiyonları
- Vücudun çeşitli bölgelerinde oluşan apseler
- Cildin bakteriyel enfeksiyonları
- Gastrit ve mide ülserlerine sebep olan Helikobakteri tedavisinde
- Bruselloz (çiğ süt / süt ürünleri ile bulaşan enfeksiyon)
- Tüberküloz
- En ciddi olarak; birçok enfeksiyon sırasında bakterilerin kan dolaşımına karışarak diğer organlara yayılımı sonucu gelişen ölümcül olabilen Sepsis tablosu
Hangi durumlarda antibiyotik kullanımı gereksizdir?
- Antibiyotikler yalnız bakterilerle oluşan enfeksiyonlar içindir. Virüs olan enfeksiyonlarda etkisizdir.
- Her ateş ile seyreden hastalık enfeksiyon olmadığı gibi, her ateşli enfeksiyon hastalığına da antibiyotik gerekmeyebilir.
- Başta soğuk algınlığı, nezle, faranjit, hafif-orta şiddette grip, basit ishaller gibi sık karşılaşılan enfeksiyonlar
- Suçiçeği gibi döküntülü enfeksiyonlar
- Hepatitler (viral hepatit A-B-C-D)
- Mantar enfeksiyonları
- Virüslerle oluşan diğer tüm enfeksiyonlar
Antibiyotik sadece sebep olan mikroorganizmaya karşı etkili olup, iyileşme vücudun bağışıklık sistemi tarafından gerçekleştirilir. Bu nedenle asıl olan bağışıklığın güçlü hale getirilmesi için gerekli olan, beslenme, egzersiz, uyku, stres faktörlerine dikkat edilmelidir.
Antibiyotikler ne kadar süre kullanılmalıdır?
Enfeksiyonun şiddetine göre hafif enfeksiyonlarda sıklıkla 3-5 gün yeterli olmakla birlikte orta ve şiddetli enfeksiyonlara 1-2 hafta, bazı özel enfeksiyonlarda örneğin Bruselloz 2 ay, Tüberküloz 6-12 ay ’a kadar kullanılabilir. Bu kullanımlara hekim takiplerle karar verir.
Antibiyotiklerin yan etkisi var mıdır?
Yan etkileri ve alerji yapma özellikleri vardır. Doktorunuz sizin durumunuza uygun antibiyotik seçimine karar vermeli, olabilecek sorunlarda gerekirse başka grup ile değiştirmelidir. Doktorun tavsiyelerini dikkatle dinleyerek nasıl kullanılması gerektiğini anlamalı ve uygulamalıdır. (dozu, aralıkları, yemeklerle ilişkisi, olabilecek yan etkileri)antibiyotikler hastalık yapmayan hatta bizim ihtiyacımız olan faydalı maddeleri, vitaminler üretme ve hastalık yapan (patajon) mikroorganizmalara karşı dengeyi koruyan bakterileri de yok ettiklerinden, ortamda daha zararlı bakterilerin çoğalmaları sonucunda başta bağırsak düzensizliği ve alerjiler olmak üzere ikincil hastalıklara neden olabilirler.
Diğer önemli zararları; bakterilerin antibiyotiklere karşı direnç kazanmalarıdır. Bilinçsiz ve sık antibiyotik tüketimi artık bakterilerin antibiyotiklerden etkilenmemesine yol açarak tedavisi güç hastalıklar yapmasını sağlar. Daha kötüsü sadece kullanılan antibiyotiğe değil pek çok antibiyotiğe karşı çoklu direnç geliştirerek, elimizde kullanacağımız sınırlı sayıda antibiyotik kalmasıdır. Bu durumda ileride dirençli bakterilerle yani hiçbir antibiyotikle tedavi edilmeyen salgınlar yaşama ihtimali olabilir. Bu gibi durumları engellemek için hem hekimler, hem de halk üstüne düşeni yapmalı ve: Antibiyotikleri sadece gerektiğinde kullanmalıyız…
