Primer (esansiyel) Hipertansiyon:
Çoğu yetişkin için yüksek tansiyonun tanımlanabilir bir nedeni yoktur. Primer (esansiyel) hipertansiyon olarak adlandırılan bu yüksek tansiyon tipi, yıllar boyunca kademeli olarak gelişir.
Sekonder Hipertansiyon:
Bu tip bir yüksek tansiyon, vücuttaki başka bir problemin sonucu olarak ortaya çıkar. Sekonder hipertansiyon olarak adlandırılan bu yüksek tansiyon tipi, aniden ortaya çıkma eğilimindedir ve primer hipertansiyondan daha yüksek tansiyon değerlerine neden olur. Çeşitli durumlar ve ilaçlar sekonder hipertansiyona yol açabilir.
Bunlardan bazıları şunlardır;
Obstrüktif uyku apnesi, böbrek sorunları, böbreküstü bezi tümörleri, tiroid problemleri, kan damarlarında doğuştan olan (konjenital) bazı kusurlar, bazı ilaçlar (doğum kontrol hapları, bazı soğuk algınlığı ilaçları, dekonjestanlar, reçeteli veya reçetesiz bazı ağrı kesiciler), kokain ve amfetamin gibi yasadışı maddelerin kullanımı.
Nedenleri;
Yüksek tansiyona neyin sebep olduğu her zaman açık değildir, ancak bazı durumlar hipertansiyon gelişme riskinizi artırabilir.
Bu durumlar şunlardır;
Ailede yüksek tansiyon hikayesi bulunması, 65 yaşın üzerinde olmak, fazla kilolu veya obez olmak, tek yönlü beslenme ve fazla tuz tüketimi, hareketsiz yaşam, çok fazla alkol, kahve (veya diğer kafein bazlı içeceklerin) tüketimi, sigara kullanımı, uyku bozuklukları.
Bazı yaşam tarzı değişiklikleri yapmak, yüksek tansiyon alma şansınızı azaltabilir ve zaten yüksekse kan basıncınızı düşürmenize yardımcı olabilir.
Teşhis
Kan basıncınızın yüksek olup olmadığını öğrenmenin tek yolu, tansiyonunuzu kontrol etmektir. Kesin hipertansiyon tanısı konmadan önce farklı zamanlarda tansiyon ölçümleriniz alınır. Bunun nedeni, kan basıncının normal olarak gün boyunca değişmesidir. Bazı hastalarda doktor muayenesi sırasında tansiyon yükselebilir (beyaz önlük hipertansiyonu). Kan basıncınız genellikle fark olup olmadığını belirlemek için her iki koldan ölçülmelidir. Uygun boyutlu bir kolluk kullanmak önemlidir.
Hipertansiyonunuz olup olmadığının doğrulanması için ayaktan kan basıncı takibi yapılmasına yardımcı olan 24 saatlik kan basıncı izleme testi önerilebilir. Bu test için kullanılan tansiyon holter cihazı, kan basıncınızı 24 saatlik bir süre boyunca düzenli aralıklarla ölçer ve kaydeder. Böylece kan basıncınızın ortalama değeri saptanmış olur.
Tansiyon ölçümünde, milimetre civa (mmHg) cinsinden verilen bir kan basıncı değeri iki sayı ile tanımlanır:
Büyük olan sayı sistolik basınç olarak adlandırılır. Kalbin vücuda kan pompaladığı an arterlerinizdeki basıncın ölçümüdür.
Küçük olan sayı ise diyastolik basınç olarak adlandırılır. Atardamalarların kan akımına karşı direncinin ölçümüdür.
Kan basıncı ölçümleri beş genel kategoriye ayrılır;
Belirtiler/Semptomlar
Yüksek tansiyonu olan çoğu insan, kan basıncı değerleri tehlikeli derecede yüksek seviyelere ulaşsa bile, hiçbir belirti veya semptom göstermeyebilir. Genellikle görülen semptomlar baş ağrısı, baş dönmesi, nefes darlığı veya burun kanaması şeklinde olabilir, ancak bu semptomlar spesifik değildir ve genellikle yüksek tansiyon ciddi veya yaşamı tehdit eden bir aşamaya ulaşana kadar meydana gelmez.Yüksek tansiyonun neden olduğu arter duvarlarındaki aşırı basınç, kan damarlarınızın yanı sıra vücudunuzdaki organlara da zarar verebilir. Kan basıncınız ne kadar kontrolsüzce yükselirse hasar o kadar büyük olur.
Tedavi Yöntemleri
Tansiyonunuzun yüksek olduğu tespit edildiğinde, yaş ve sağlık durumunuza göre değişmekle birlikte öncelikli yaklaşım, yaşam tarzı değişiklikleri önermek olacaktır. Hipertansiyonu kontrol altına almak için uzun ve kararlı bir yol kat etmek gerekebilir.
Bu yaşam tarzı değişiklikleri;
- Sigara kullanılıyorsa bırakmak,
- Aşırı kilolu veya obez iseniz, sağlıklı bir kiloya gelip bunu devam ettirmek,
- Düzenli olarak egzersiz yapmak,
- Tuz kullanımını azaltmak,
- İçtiğiniz alkol ve kafeinli içecek miktarını sınırlamak gibi adımları içerir.
Ancak bazen yaşam tarzı değişiklikleri yeterli olmayabilir. Bu durumda diyet ve egzersize ek olarak, ilaç kullanımı gereklidir. Reçete edilecek ilaç ya da ilaçlar, tansiyon ölçümlerinize ve diğer tıbbi durumlarınıza bağlıdır. Bu nedenle doktorunuza danışmadan ilacınızı bırakmamalı ve değiştirmemelisiniz.
