Kalp Kası İltihabı (Miyokardit) Nedir?
Kalp kası iltihabı, kalbin kan pompalama yeteneğini azaltarak işlevini bozan, her yaş grubunu etkileyebilen nadir bir hastalıktır. Kalpteki bu kasılma ve gevşeme işlemi sonucunda elektriksel bir aktivite oluşur. Kalp ritmi hakkında veri içeren bu aktivite EKG (elektroensefalogram) olarak adlandırılan cihazla kaydedilebilir. EKG, kalpten gelen elektriksel sinyalin kaydedilip hekim tarafından değerlendirilmesine olanak tanıyan tıbbi cihaza verilen isimdir. Kalp iltihabı, EKG ile izlenebilen bu elektriksel aktiviteyi etkileyerek kalpte ritim düzensizliği, çarpıntı, nefes darlığı gibi farklı semptomlarla kendini gösterebilir.
Vücuttaki doku ve organların kanlanmasında çok önemli işlevleri bulunan kalp, üç ana katmandan oluşur. Bu katmanlardan iç kısımdaki endokard, dıştaki perikard, ortadaki ise miyokard olarak isimlendirilir. Miyokard, kalbin kasılıp gevşemesinden sorumlu olan ve kalp kasını oluşturan tabakadır. Bu sebeple miyokard iltihaplanması yaşamı tehdit edebilecek ciddi sonuçlara neden olabilir. Bu bilgiler ışığında miyokardit nedir sorusu kısaca kalp kasının iltihaplanmasıdır şeklinde cevaplanabilir. En sık olarak virüsler olmak üzere bakteriler, mantarlar, bağışıklık sistemini etkileyen bazı hastalıklar ve ilaçlar kalp kası iltihaplanmasının nedeni olabilir.
Kalp Kası İltihabı (Miyokardit) Belirtileri Nelerdir?
Kalp hastalıkları, kişide herhangi bir belirti göstermeden yıllar içerisinde belli bir seviyeye kadar ilerleyebilir. Herhangi bir belirti vermeden, sinsi bir şekilde yavaş yavaş gelişip aniden ortaya çıkabilir. Belirtisiz seyretmesi bazı olgularda ciddi düzeyde kalp yetmezliğine yol açarak ani ölümlere neden olabilir. Yapılan araştırmalara göre 40 yaş altı yetişkinlerde ani ölüm nedenleri arasında %20’lik bir paya sahip olduğu tahmin edilmekte. Kalp kası iltihabı belirtileri grip ve zatürre gibi bazı hastalıklar ile karıştırılabilir. Semptomlar, iltihabın şiddetine, maruz kalınan süreye ve kişiye göre değişiklik gösterebilir. Miyokardit belirtilerinden bazıları şu şekilde sıralanır:
- Ten renginde solgunluk
- Ateş ve devamında ateşe bağlı titreme
- Kas ve eklem ağrıları
- İştah düzeyinde azalma
- Mide bulantısı, kusma ve bunlara bağlı halsizlik
- Sebepsiz kilo kaybı
- Ayaklar ve bacaklarda ödem
- Karında şişlik oluşumu
- Öksürük
- Nefes darlığı
- Bayılma
- Göğüs ağrısı
- Boğaz ağrısı
- Baş ağrısı
- İshal
- Kalp ritim bozuklukları
Kalp Kası İltihabı (Miyokardit) Nedenleri Nelerdir?
Kalp kası iltihaplanmasına neden olabilen çok sayıda faktör bulunur. Bunlardan en sık karşılaşılanı enfeksiyöz nedenlerdir. Enfeksiyona neden olabilen etkenler virüs ve bakteri kaynaklı olmak üzere iki grupta ele alınabilir. Bunlardan en sık olarak virüsler göze çarpar. Viral kaynaklı enfeksiyonlar içinde grip ve soğuk algınlığı sıktır. Bununla birlikte bakteriyel nedenli miyokardite son zamanlarda daha az rastlanmakta. Sifiliz hastalığı etkeni olarak bilinen treponema pallidum ve lyme hastalığına neden olan borrelia bakterileri kalp iltihabının nedenleri arasında yer alır. Bazı mantar ve sıtma etkeni gibi parazitler de miyokardite neden olabilir. Tüm bunların yanı sıra bazı kimyasallar, toksik etkiye yol açan ilaçlar, alkol kullanımı, yılan sokması, uyuşturucu madde kullanımı, kemoterapi ve radyasyon tedavisi de miyokardit nedenlerindendir. Vücutta reaksiyon oluşturabilecek ve kelebek hastalığı olarak bilinen, deride kırmızı döküntülerle karakterize lupus veya eklem romatizması yani tıbbi adıyla romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklar da miyokardite sebep olabilir. Bağışıklık sisteminin güçlü olması bazı etkenlerle savaşmayı kolaylaştırır. Dolayısıyla bağışıklık sistemi düşük olan kişiler mikroplarla etkili bir şekilde savaşamaz ve hastalık oluşumu kolaylaşır.
Kalp Kası İltihabı (Miyokardit) Teşhisi Nasıl Konulur?
Kalp hastalıkları genellikle zaman içinde ilerleyerek kendisini belli eder ve ani bir şekilde semptom verir. Bu nedenle genetik faktörler değerlendirilerek aile bireylerinde kalp hastalığı olan veya 40 yaşını doldurmuş yetişkinlerin belli aralıklarla takip edilmesi önerilir. Hastalıkların tanılanmasının ilk aşamasında sıklıkla hastanın sağlık geçmişini değerlendirerek kayıt altına almak ve fiziksel muayenesini gerçekleştirmek yer alır. Bu işlemleri takiben kardiyoloji hekimi tarafından kişiye göre bazı testler istenebilir. Bu tetkikler şu şekilde sıralanır:
- Kan testi: Kalp kası iltihabı ile ilişkili enfeksiyonlar kan testi ile kontrol edilebilir. Bu hastalarda genellikle bakılan değerler arasında troponin ve CK-MB gibi kalp enzimlerinde yükselme gözlemlenir. Bunlar dışında sedimantasyon, CRP ve prokalsitonin değerleri yüksek seyredebilir.
- Yüzeyel EKO (Transtorasik ekokardiyogram): Kalp boşlukları ve kapak yapılarının gözlemlenmesi, kalp fonksiyonunun değerlendirilmesi bu test ile sağlanır.
- EKG (Elektrokardiyogram): Kalbin oluşturduğu elektriksel aktivitenin izlenmesi bu test ile sağlanır. Vücudun belirli bölgelerine yapıştırılan iletken uçlar yardımıyla kayıt yapılır.
- Göğüs filmi: Kalp kası iltihabıyla aynı belirtilere neden olan akciğer sorunları göğüs filmi sayesinde belirlenebilir.
- Holter: Kalp ritmini görebilmek için hastaya dıştan takılıp çıkarılabilen bir cihazdır.
- Aynı zamanda ince bir iğne yardımıyla perikard sıvısı örneği hastadan alınarak laboratuvarda incelemeye gönderilebilir.
Kalp Kası İltihabı (Miyokardit) Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Kalp kası iltihabı eğer enfeksiyona bağlı olarak gelişmişse ilk aşamada buna yönelik ilaç tedavisi uygulanır. Sıklıkla ağız yoluyla alınan bu ilaçlar, kalp kası fonksiyonunu destekler ve ritim bozukluğunun önüne geçmeye yardımcı olur. Ek olarak idrar atılımını kolaylaştırmak, ödemin azalmasını sağlamak ve atılımı fazlalaştırmak amacıyla idrar söktürücü ilaçlar reçete edilebilir. Hafif olgularda genellikle istirahat ve ilaç tedavisi ile yeterli iyileşme sağlanabilir. Ağır olgularda iste hastanede yatırılarak tedavi gerekli olabilir. Yatış sürecinde sıklıkla tedavi sürekliliğini sağlamak amacıyla damar yolu açılır ve ilaçlar bu yolla verilir. Şiddetli iltihabın olduğu olgularda ventriküler destek cihazları, aort pompası gibi tedavi yöntemlerine ihtiyaç duyulabilir. Diğer tedavilere iyileşme sağlanamayan hastalarda son tedavi seçeneği olan kalp nakli gündeme gelebilir. Bu yüzden miyokardit belirtileri gösteren hastaların erken tanı ve tedavi için en yakın sağlık kuruluşuna giderek kontrollerini yaptırması önem arz eder.
Kalp Kası İltihabı (Miyokardit) Hakkında Sık Sorulan Sorular Nelerdir?
- Covid olduktan sonra kalp kası iltihabı olur mu?
Covid virüsünü alan bireylerde kalp kası hasarı görülme olasılığında artış olduğu tahmin edilmekte. Bu hasar, sağlıklı bireylerden çok koroner arter hastası olanları daha ciddi şekilde etkileyerek kalp damarlarında tıkanıklık ve kalp krizine yol açabilir.
- Kalp kası iltihaplanmasından nasıl korunulur?
Korunma yöntemlerinin başında enfeksiyonlardan sakınmak yer alır. Risk gruplarında yıllık olarak grip aşısı yapılması bu açıdan faydalı olabilir. Ayrıca kızamıkçık, koronavirüs, kabakulak, hepatit A ve B gibi hastalıklar için de aşıların ihmal edilmemesi önerilir. Grip olan kişilerle temas etmekten kaçınmak ve el hijyenine önem vermek önemlidir. Cinsel yolla bulaşan hastalıklarından korunma yöntemleri araştırılmalı ve uygulanmalıdır. Stresten uzak kalınmalı ve bolca dinlenerek kalbe yük verecek işlerden uzak durulmalıdır. Sağlıklı ve düzenli bir beslenme alışkanlığı, sigara ve alkoldan uzak bir yaşam stili benimsenmelidir.
- Kalp kası iltihabı (Miyokardit) çocuklarda görülür mü?
Belirtilen bütün nedenler çocuklarda miyokard iltihabına yol açabilir. Bunlara ek olarak gebelik sürecinde olan bir annenin geçirdiği enfeksiyon anne karnındaki bebeğe geçebilir. Bebeğe geçen enfeksiyon kalp kasında iltihaplanma oluşturabilir.
