Tüp bebek tedavisi uzman hekimler tarafından yürütülerek çiftlerin çocuk sahibi olmasına yardımcı olur. Tedavi kişiye özel olarak planlanır, süre değişiklik gösterir ve belli tüp bebek aşamaları takip edilerek tedavi yürütülür. Tedavi öncesi anne ve baba adaylarına tüp bebek hakkında bilgi verilir.
Tüp bebek nedir?
Gebelikte doğal yollarla başarı elde edemeyen çiftler için tercih edilen tedavi yöntemidir. Kadından alınan yumurta, erkekten alınan sperm ile laboratuvar ortamında uygun koşullarda döllenerek embriyo geliştirilir. Kadın tedavi çerçevesinde nakile hazırlanır ve uygun duruma erişildiğinde embriyo kadın rahmine yerleştirilerek doğal gebelik gibi gelişimi takip edilir. Tedavinin uzman hekimler tarafından laboratuvar ortamında gerçekleştirilmesi şarttır.
Tüp bebek tedavisi tetkikleri
Çiftlerin öyküsü, yapılan tetkikler ve muayene sonrası ilk aşamada tedavi yöntemine karar verilir. Erkek semen analizi, kadın ise jinekolojik muayene, Pap Smear testi ve ultrason incelemesi ile tetkik altına alınır. Genel hormon tetkikleri ile tedavi sürecine yumurtalıkların cevabı öngörülmeye çalışılır. Tüm filmi gibi diğer incelemelerin yanında gerek görülürse AIDS, sarılık, kızamıkçık testleri ve kan sayımı da doktor tarafından istenebilir. Tüm veriler ışığında tedavi yöntemi, ilaçlar ve protokol görüşülerek tedaviye başlanır.
Tüp bebek tedavisinde dikkat edilmesi gerekenler
Anne ve baba adayları sigara içiyorsa tedavi öncesinde bırakmalıdır. Folik asit ve multivitamin takviyesine başlanır. Düzenli uyku, stressiz hayat, protein açısından zengin beslenme tavsiye edilir. Hekimlerin uygun gördüğü ilaçların kullanımına başlanır. Bazı özel durumlarda tedavi öncesi doğum kontrol hapı kullanımı istenebilir.
Tüp bebek protokolleri
Kısa protokol kapsamında GnRHa uygulamasına adet periyodunun ilk gününde başlanır. Tedavi sonuna kadar uygulamaya devam edilir. Tedavi sonu ile kastedilen çatlatma iğnesinin yapıldığı tarihtir. Adet kanamasının üçüncü gününden itibaren hMG veya FSH ile tedavi süreci ilerler.
Ultrakısa Protokol: Adet kanamasının ilk günü GnRHa başlanır ve üç gün sonra kesilir. HMG veya FSH ile tedavi sürer.
Mikrodoz kısa protokol için GnRh dozu düşürülür. Alınan doz tüp bebek uzmanlarınca sulandırılarak düşük hale getirilir. Yumurtalıkları zayıf olan kadınlar için bu protokol önerilir.
Uzun protokolde GnRHa uygulaması için adet döneminin 21. günü beklenir. Takip eden kanamanın 3. gününde kan testi yapılır. Baskılama sağlanmışsa östrojen düzeyi artmış olmalıdır. Kan testinin ardından baskılama gerçekleşmişse hMG veya FSH tedavisine geçilir, bu sırada GnRHa da devam eder. Çatlatma iğnesine kadar bu işlem sürer.
GnRh Antagonistleri: Adet kanamasının 2 veya 3. günü hMG, FSH veya rekombinant ilaç kullanımına başlanır. Yumurtalar 14 – 15 mm’ye ulaştığında günlük GnRh antagonistine başlanır. İlaç ve doz miktarı doktor tarafından belirlenerek hastaya iletilir.
Yumurtaların uyarılması
Tüp bebek tedavisi kapsamında yumurtalar uyarılarak tedaviye devam edilir. Östrojen düzeyine göre doz ayarlanarak hasta sürekli takip altında tutulur. Folliküller yeterli büyüklüğe eriştiğinde hastaya human chorionic gonadotropin (hCG) enjeksiyonu yapılır. Uyarı tedavisine başlandıktan sonra kontroller sıklaştırılır ve ultrason ile gözlem yapılır.
Yumurtaların toplanması
3. aşamada yumurtalar toplanır. İşlem öncesi çatlatma iğnesi (hCG hormonu) yapılır ve ortalama 32 – 36 saat beklenir. En iyi sonucu alabilme için işlemler belli saatlerde yapılır. Hastanın muayene pozisyonunda lokal anestezi ile iğne yardımıyla yumurtalarına ulaşılır. Alınan sıvıda yumurta olup olmadığı kontrol edilerek incelemeye alınır. İşlem 15 – 30 dakika arasında sürer.
Döllenme aşaması
Yumurta toplama esnasında erkekten de sperm alınır. Mastürbasyon veya gerekli hallerde cerrahi yolla spermlere ulaşılır. Dölleme için 1 yumurta hücresine ortalama 20.000 sperm verilir. İşlemin 16 ile 18. saatinde döllenme kontrol edilir. Döllenme gerçekleştiğinde embriyo transferi için hasta hazırlanır.
Embriyo transferi
Genellikle döllenmenin 2. veya 3. gününde transfer gerçekleşir. Bu süre 6 güne kadar çıkabilir. 2 – 4 embriyo transferi genellikle tercih edilir. İkiden fazla tansferde çoğul gebelik görülebilir. Hasta transfer esnasında muayene pozisyonundadır. Rahim ağzı temizlenir, embriyolar katater içinde getirilerek ultrason altında rahim içine gönderilir. Anestezi gerektirmeyen işlem; ağrı, sızı hissettirmez. İşlemi desteklemek için hormon ilaçları verilebilir. Embriyo ne zaman tutunur diye merak eden çiftler, ortalama 12 gün bekler. Transferin 12. gününde gebelik testi yapılır.
Test aşaması
İdrar ve kan üzerinden gebelik tespiti için test yapılır. Pozitif sonuçlar 2 gün sonra alınacak yeni test örneği ile kıyaslanır. Sağlıklı gebelik olup olmadığı görülür. 2 hafta sonra ilk ultrason alınarak gebeliğin çoğul olup olmadığı tespit edilir. Çoğul gebelikler zaman içinde tek fetuse kadar inebilir.
Tüp bebek tedavisi ne kadar sürer?
Tüp bebek tedavisi kişiye göre değişir ancak ortalama süre 10 – 15 gündür.
