D vitamini özellikle kalsiyum ve fosfor emilimini sağlayarak bağışıklık sistemini güçlendiriyor. Sağlıklı bir gelişim ve güçlü kemikler için D vitaminini yeterli düzeyde almak gerekiyor. Ancak D vitamini fazlasının da zararları olduğu unutulmamalı. Fazlası kanda kalsiyum yükselmesi nedeniyle böbrek hastalıklarına, damar sorunlarına, böbrek taşlarına neden olabiliyor. Hatta bilinçsizce fazla D vitamini kullanılması zehirlenmelere yol açabiliyor.
D vitamini nasıl alınır?
D vitamini almak için iki noktaya dikkat etmek gerekiyor. Öncelikle D vitamini içeren yiyecekleri yemek, sonrasında güneşlenmek. Çünkü D vitamini cilt altında sentezleniyor. Sentez de güneş ışığıyla sağlanıyor. Yani D vitamini içeren yiyecekler yeseniz bile bunun vücut tarafından kullanılacak hale gelmesi için güneşe çıkmak şart. Işınların dik geldiği öğlen saatlerinde 15-30 dakika arası, kol ve bacak açık olacak şekilde, güneş kremi sürmeden güneşlenmek yeterli. Türkiye, güneş ışığı açısından şanslı olmasına rağmen yüzde 90 oranında D vitamini eksikliği görülüyor.
İleri yaşta kırıklara karşı yeterli D vitamini alınmalı
Alınan kalsiyumun vücutta emiliminin sağlanabilmesi ve bebeklikten yaşlılığa kadar güçlü kemiklere sahip olabilmek için yeterli miktarda D vitaminine ihtiyaç duyuluyor. Özellikle erişkinlerde yeterli miktarda kalsiyum ve D vitamini alınması yaşlılıkta osteoporoz gelişme ve kırık riskinin düşürülmesine yardımcı oluyor. Eksikliği halinde ileri yaşlarda kaslarda zayıflamaya yol açtığından kişilerde denge kaybına bağlı düşmeler olabiliyor. Ayrıca çocuklarda raşitizmi önlemek için de ihtiyaç duyuluyor.
D vitamini eksikliği bağışıklığı düşürüyor
D vitaminin eksikliğinde akyuvar denilen vücudun savunma sisteminde eksiklikler ve bozukluklar ortaya çıkıyor. Buna bağlı olarak da bağışıklık sistemini ilgilendiren solunum yolu enfeksiyonları, zatürre ya da alerjik hastalıklara yatkınlık gelişiyor.
D vitamini ruh sağlığımıza da iyi geliyor
Güneş görmeyen ülkelerde yapılan araştırmalar, D vitamini eksikliği ve depresyon arasında da bir bağ olduğunu ortaya koyuyor. Buna göre, beyinde ruh halimizi düzenleyen bölgelerde ve hipokampüste D vitamini reseptörleri bulunuyor. Eksikliği durumunda bu bölgeler normal işlevini yerine getiremediği için depresyona yatkınlık artıyor. Bu konudaki araştırmalar hala devam ederken henüz takviye ile depresyon belirtilerinin azaltılabildiği kanıtlanmadı.
Beyin fonksiyonlarının kontrolünü etkiliyor
Araştırmalar D vitaminin beyin fonksiyonlarının kontrolünü sağlamada etkili olduğunu gösteriyor. Unutkanlığı önlediği ve beyni doğru çalışmaya sevk ettiğinden Alzheimer riskini de azaltmaya destek.
Metabolizma yavaşlıyor
D vitamini eksikliği ile bazal metabolizma ve insülin direnci arasında ilişki bulunuyor. Buna göre, eksikliği durumunda bazal metabolizma yavaşlıyor ve insülin direnci artıyor. Ayrıca eksiklik yaygın kemik ve kas ağrısı yaptığından bu kişiler daha az hareket edebildiği için kilo vermek zorlaşıyor. Eksikliği insülin direncinin yanı sıra kan basıncını da etkilediğinden çocuklarda tip 1 diyabet, erişkinlerde ise tip 2 diyabete meyil artırıyor.
D vitamini hangi besinlerde bulunur?
D vitaminin doğal yollardan alınması önemli. Bunun için en önemli kaynak güneştir. Ayrıca, balık, somon, ton balığı, karides, sardalya, uskumru, yumurta sarısı, süt ürünleri, kefir, peynir ve yoğurt da beslenmeye eklenebilir. Hamilelik ve emzirme döneminde vücudun D vitamini ihtiyacı artıyor. Bu nedenle takviyenin hekim takibinde alınması önemli. Yapılan testler sonucunda kişilere tedavi uygulanıyor. Bu durumda 8 hafta süren yalnızca akşamları alınan vitamin ile vücudun ihtiyacı olan miktar sağlanmaya çalışılıyor. 70 yaş üstü kişilerin D vitaminini kalsiyum ile birlikte alması öneriliyor.
D Vitamini Nedir? Hangi Besinlerde Bulunur?
Günlük D vitamini ihtiyacı
Günlük D vitamini alımının dozu yaşa göre değişiyor. D vitamininin günlük alınması gereken miktar çocuklarda (0-1 yaş) 10 mg, 1-70 yaş 15 mg, 70 yaş üstü 20 mg şeklindedir.
