Göbek fıtığı, bağırsakların veya yağlı dokuların göbek deliği çevresindeki bölgeden karın duvarının etrafındaki zayıf bir noktadan dışarı çıkması anlamına gelmektedir.
Pek çok farklı fıtık türü vardır ve göbek fıtığı, göbek deliğinin altındaki ön karın duvarında ortaya çıkabilen kusurlardan dolayı oluşur. Yenidoğanlarda ve bebeklerde yaygındır ancak yetişkinleri de etkileyebilir.
Göbek fıtığı kolayca tedavi edilebilir olsa da nadiren de olsa ciddi bir rahatsızlık haline gelebilir.
Göbek Fıtığı Nedir?
Göbek fıtığı küçük bebeklerde yaygındır ancak tam oranı bilinmiyor çünkü pek çok vaka rapor edilmiyor ve tedavi olmaksızın kendi kendine geçiyor.
Özellikle erken doğan bebeklerde yaygındır. 1.5 kilogramdan daha hafif doğan bebeklerin %75’inde göbek fıtığı olmaktadır. Gelişen bebek anne rahmindeyken göbek kordonu karın duvarındaki bir açıklıktan geçer ve bu açıklık doğumdan kısa süre sonra kapanmalıdır. Ancak kaslar her zaman tam olarak kapanmazlar ve fıtığın içinde geçebileceği zayıf noktalar ortaya çıkabilirler.
Çoğu durumda göbek fıtığı bebek 3-4 yaşına geldiğinde kendi kendine kapanır. Eğer 4 yaşındayken hala mevcutsa, doktor cerrahi bir çözüm önerebilir.
Yetişkinlerde Göbek Fıtığı
Göbek fıtığı yetişkinlerde de ortaya çıkabilir ve özellikle klinik olarak fazla kilolularda, ağır nesneler kaldıranlarda, çoklu gebelik yaşayan kadınlarda veya devamlı öksürüğü olanlarda oluşabilir.
Yetişkinlerde erkeklerde kadınlara göre daha yaygındır. Bebeklerde ise cinsiyetler arasında risk aynı düzeydedir.
Belirtileri Nelerdir?
Göbek fıtığı göbek deliği çevresinde bir kitle gibi görünür. Bebek gülerken, ağlarken, tuvalete giderken, öksürürken daha görünür olabilir. Çocuk yaparken veya rahatken bu kitle daha inik görünür.
Genelde çocuk ve bebeklerde ağrılı değildir. Ancak fıtık büyükse yetişkinlerde ağrı ve rahatsızlık olabilir.
Ne zaman doktora görünmeli:
- Kitle ağrılı hale gelirse
- Kitle ile birlikte bulantı olursa
- Kitle daha da şişerse veya renk değişimi olursa
- Eskiden kitleyi karına doğru itebilirken, şimdi ağrı veya gerginlik olmadan itilemiyorsa doktorunuzu ziyaret edin.
Risk Faktörleri
Göbek fıtığının risk faktörleri şöyle:
- Yaş: Bebek olmak, özellikle de erken doğmuş olmak. Bu bebeklerde göbek fıtığı riski yetişkinlere göre daha yüksektir.
- Obezite: Obezite sahibi olan çocuk ve yetişkinlerde göbek fıtığı riski boyu ve yaşına göre normal kiloda olanlara göre ciddi şekilde daha yüksektir.
- Öksürme: Uzun süre öksürmek fıtık riskini arttırır çünkü öksürüğün basıncı karın duvarına baskı yapar.
- Çoğul gebelik: Gebelikte birden fazla bebek taşıyanlarda risk daha fazladır.
Sebepleri Nelerdir?
Göbek fıtığının sebepleri yaş gruplarına göre değişim gösterir.
Bebekler: Fetüs rahimde gelişirken, karın kaslarında küçük açıklıklar oluşur. Bu açıklık göbek kordonunun geçişini sağlar. Bu kordon bebeğin içinde olduğu anneye bağlanır.
Doğum zamanı veya ondan kısa süre sonra, açıklık kapanmalıdır. Eğer bu tam olarak olmazsa, yağlı dokular veya bağırsakların bir kısmı dışarı çıkabilir, bu da fıtığa sebep olur.
Yetişkinler: Eğer karın duvarında çok fazla baskı varsa, yağlı dokular veya bağırsaklar karın kaslarının zayıf kısmından dışarı çıkabilirler. Yüksek riski olan bireylerde yağlı dokuların veya bağırsakların dışarı çıkabilecekleri noktalarda normalden yüksek basınç yaşama ihtimalleri daha fazladır.
Teşhis
Doktor fizik muayene ile göbek fıtığı teşhisi koyabilir. Hangi tür fıtık olduğunu da tespit edebilir. Eğer bağırsaklar işin içindeyse, tıkanma riski olabilir.
Eğer doktor komplikasyonlar için test istiyorsa, bu testler ultrason, röntgen veya kan testleri ile uygulanabilirler.
Tedavi Süreci
Tedavi her zaman gerekli olmaz çünkü bazı durumlarda göbek fıtığı kendi kendine geçer. Ancak özellikle yetişkinlerde her zaman böyle olmayabilir.
Bebekler ve çocuklar: Bebeklerin büyük kısmında fıtık 12 aylık döneme kadar tedavi olmaksızın geçer. Bazen doktor kitleyi göbeğe doğru tekrar itebilir. Buna sadece doktorun kalkışması önemlidir.
Eğer şunlar varsa ameliyat gerekli olabilir:
- çocuk 1-2 yaş olduktan sonra fıtık gelişirse
- 4 yaşında kitle hala oradaysa
- bağırsaklar fıtık kesesi içindeyseler ve bağırsak hareketlerine engel oluyorlarsa
- fıtık kısılı kalırsa
Yetişkinler: Yetişkinlerde genelde cerrahi önerilir. Bu uygulama özellikle fıtık büyürse ve ağrı yapmaya başlarsa potansiyel komplikasyonları önleyebilir.
Göbek fıtığı ameliyatı küçük, hızlı bir operasyondur ve kitlenin tekrar yerine itilmesi ve karın duvarının güçlendirilmesi için uygulanır. Çoğu durumda ameliyat olan kişi aynı gün eve gidebilir.
Ameliyat hem açık ameliyat hem de laparoskopik olarak uygulanabilir.
Çözünür dikişler veya özel yapıştırıcılar kullanılarak yara kapatılır. Cerrah bazen fıtığın üzerine baskı yapacak özel bir aparat takar ve bu 4-5 gün yerinde kalır. Göbek fıtığı operasyonu 20-30 dakika kadar sürer.
