Karaciğer Kanseri (Hepatosellüler Karsinom) Nedir?
Primer (birincil) karaciğer kanseri, karaciğerde kendi hücresinden kaynaklı kötü huylu tümörlerin var olması durumudur. Karaciğer kanseri, aynı zamanda hepatosellüler (karaciğer hücreli) karsinom olarak da bilinir. Karaciğer kanseri en çok görülen kanser türlerinden biri olmakla birlikte oldukça tehlikeli bir hastalıktır. Sağlıklı bir karaciğere sahip olan kişilerin bu kanser türüne yakalanma ihtimali oldukça düşüktür. Karaciğer kanseri riski altında olanlar sıklıkla karaciğer hastalığı olan ve karaciğeri yapısal bozukluğa uğrayan kişilerdir.
Diğer kanser türlerine kıyasla karaciğer kanseri hastaları dünya genelinde oldukça fazladır. Karaciğer kanseri ölümcül olduğundan hastalığın erken evrelerde tespit edilmesi hayati önem taşır. Bu kanserden kurtulmanın esas yolu ise kanserli dokuyu vücuttan uzaklaştırmaktır. Ancak karaciğer hasta olduğundan ve hastanın kendisine ancak yettiğinden, karaciğer çıkarılırken yalnızca tümörlü kısmın çıkarılması gerekmektedir ve bu işlem de oldukça güçtür. Bu yüzden karaciğer nakli, karaciğer kanseri hastaları için önemli ve hayati bir tedavi seçeneğidir.
Karaciğer Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Karaciğer hastalarının çoğunda erken belirtiler görülmez bu yüzden erken teşhis şansı düşüktür. Bu sebeple özellikle siroz gibi karaciğer kanseri riski taşıyan hastaların düzenli olarak takip edilmesi hayati önem taşır. Karaciğer kanserinin belirtileri arasında;
- Genellikle karın bölgesinde şişlik,
- Ciltte sararma,
- Kaşıntı ve sırt ağrısı gibi durumlar yer alır.
Ayrıca ani gelişen kilo kayıpları, iştahsızlık ve az yemek yenmesine rağmen tokluk hissi gibi yeme bozuklukları da karaciğer kanserinin belirtilerinden olabilir. Karaciğer kanserinin bunların dışında ateş, geceleri terleme, idrar renginde koyulaşma ve soluk renkli dışkı gibi sarılık benzeri belirtileri de vardır. Ancak bu belirtiler karaciğer kanserini teşhis etmek için tek başına yeterli değildir. Bu gibi belirtiler diğer birçok hastalığın da belirtisi olabilir.
Karaciğer Kanseri Neden Olur?
Karaciğer kanserine neyin sebep olduğu henüz kesin olarak bilinmemektedir. Ancak birtakım durumlar karaciğer kanseri riskini önemli derecede arttırmaktadır. Hepatit B ve Hepatit C virüslerine yakalanmak altta yatan en büyük nedenlerdendir. Bu virüsler vücuda alındıktan yıllar sonra bile hastalık belirtileri görülmeyebilir. Bazı durumlarda belirti görmeden de hastalık geçirilebilir ancak bunu teşhis etmek için kan testleri yapılması gerekir.
Karaciğer kanseri nedenleri arasında aşağıdaki durumlar sayılabilir:
- Karaciğer sirozu sebebiyle oluşan yara
- Karaciğer adenomu
- Gıdalarda var olan bazı karsinojenik maddeler
- Bazı ilaçlar
- Bazı metabolik hastalıklar
- Karaciğer yağlanması
- Ailede karaciğer kanseri bulunan birinin olması
- Sigara ve sigara kullanımı
- Arsenik
- Diyabet
- Aşırı kilolu olma
- Zayıf bağışıklığa sahip olmak
- Bazı doğum kontrol hapları
Ancak yine de karaciğer kanseri için en fazla risk altında olan kişiler hepatitli kişilerdir. Hepatitli kişilerden sonra ise siroz olan kişiler gelmektedir. Bu yüzden bu kişilerin belli aralıklarla kontrol edilmesi çok önemlidir. Eğer aşınız varsa Hepatit B’den korunabilirsiniz bu yüzden aşılama oldukça önemlidir.
Karaciğer Kanseri Evreleri Nelerdir?
Amerikan Kanser Derneği sınıflandırmasına göre karaciğer kanseri evreleri aşağıdaki gibidir:
Evre I
Herhangi bir boyutta var olabilecek ve kan damarı invazyonu olmayan tek bir tümör bulunmaktadır.
Evre II
Bu evredeyse yine herhangi bir boyutta var olabilecek ve kan damarı invazyonu olan tek bir tümör görülür.
Evre IIIA
Evre IIIA’ya gelindiğinde ise tümörler birden fazla sayıda bulunur ve aralarından biri en az 5 cm boyutundadır.
Evre IIIB
Bu aşamaya gelindiğinde ise tümör artık komşu organlara da sıçramıştır. Karaciğerin dış duvarına yerleşen tümörler de görülebilir.
Evre IIIC
Tümörler artık her boyuttadır ve bölgesel lenf düğümü invazyonu görülür.
Evre IV
Son evreye gelindiğinde ise lenf düğümleri vücudun diğer bölgelerine de yayılmıştır.
Karaciğer Kanseri Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Karaciğer kanserini erken dönemde teşhis etmek pek mümkün değildir. Çünkü hastalık ileri evrelere gelene kadar genelde kendini belli etmez. Kişiler genellikle kanserin ilerlemesine bağlı olarak kilo kaybı, karın bölgesinde şişlik, sıvı birikimi, iştah kaybı, halsizlik ve sarılık belirtileri ile bir sorun olduğunu anlarlar. Bu tür belirtileri olan kişilerin vakit kaybetmeden bir doktora muayene olması oldukça önemlidir.
Günümüzdeki teknolojiler yardımı ile artık karaciğerde meydana gelen her türlü gelişimi görüntülemek mümkündür. Özellikle risk altındaki kişiler kolay bir yöntem olan ultrasonografi sayesinde kontrol olabilirler. Ultrasonografi yanında tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MR) ve anjiyografi de hastalığı teşhis etmede başvurulabilecek bir alternatif tanı yöntemlerindendir.
Ancak bazı durumlarda hastalığın tanısından emin olmak adına aynı anda birkaç görüntüleme yöntemine başvurulabilir. Bazı testler de kanseri belirlemek açısından yardımcı olabilmektedir. Yine de bu testler her zaman %100 sonuç vermeyebilir. Bazı vakalarda karaciğerden iğne biyopsisi gerekebilir. Fakat bu genellikle sık başvurulan bir yöntem değildir. Biyopsinin gerekip gerekmediğine kanser alanında uzman hekimler karar vermelidir.
Karaciğer Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?
Karaciğer kanseri tedavi edilmediği takdirde ölümcüldür. Bu gibi durumlarda hastaların yaşam süresi ortalama 6-9 ay aralığındadır. Yapılabilecek en iyi tedavi tümörün vücuttan çıkarılmasıdır. Ancak bu işlemin uygulanabilmesi için tümörün evresinden ve tümörün çevre dokulara yayılıp yayılmadığından emin olmak gerekir. Bunlar belirlendikten sonra yapılacak olan cerrahi işleme karar verilir. Eğer kanser karaciğer dışında da ilerlemişse cerrahi müdahale bir seçenek olmaktan çıkar.
Tümörün çapına bağlı olarak cerrahi müdahalenin başarısı da artar. Çapı 5cm’den küçük tümörlerde işlemin başarılı olma ihtimali daha fazladır. Eğer kişinin kanserinde yayılım yoksa ve tümör 5 cm’den küçükse normal şartlarda hastanın beklenen ömrü 5 yıl civarındadır ve bu oran %60’a kadar varmaktadır. Cerrahi müdahale yapılamıyorsa radyoembolizasyon, kemoembolizasyon, kemoterapi, alkol enjeksiyonu, radyofrekans ablasyonu gibi yöntemlere başvurulabilir. Bazı durumlarda cerrahi müdahalenin yanında bu yöntemlere de başvurulması gerekebilir.
Cerrahi müdahalede kanserli kısım çıkarıldıktan sonra karaciğerin kişiye yetecek boyutta kalması önemlidir. Eğer kişideki tümör çıkarılamayacak kadar büyükse karaciğer nakli gerekebilir. Gerekli incelemeler sonrasında tümörün uygun şartlara sahip olduğu tespit edilirse, karaciğer nakli yapılabilir ve bu en ideal tedavi yöntemidir. Böylece hastalıklı olan karaciğer kişiden tamamen uzaklaştırılır ve hastalığın tekrar ortaya çıkma ihtimali çok daha az olur.
