Sabit Ortodontik tedavi; dişlerin üzerlerine yapıştırılan braket dediğimiz ara elemanlar ve braketleri birbirine bağlayan diş hareketini yönlendiren tellerle uygulanan tedavi yöntemidir. Hekim yapıştırır, tedavi sonuna kadar sabit kalırlar, hasta hiçbir şekilde çıkaramaz, çıkarmaya çalışmaz.

Braketler dişlerin dudak tarafındaki yüzeylerinden yapıştırılan ve dil tarafındaki (Lingual) yüzeylerine yapıştırılanlar olmak üzere iki ana gurupta toplanır. Lingual braketler, metal olarak üretilirler ya da sadece Almanyada bir laboratuarda kişiye özel altından üretim mevcuttur. Dış yüzeye yapıştırılanlar da ise metal, plastik, porselen, titanyum…vs maddeler kullanılır. Son dönemde çıkan kendinden kapaklı braketler hem uygulama süresini kısaltır hem de tel ile braket arasındaki sürtünmeyi azalttıkları için tedavi süresini kısaltırlar.

Malzeme kalitesi, tedavi kalitesini ve süresini etkiler. Ancak en önemlisi doğru teşhis ve planlamadır. Sürücü yanlış yoldaysa arabanın kalitesi doğru hedefe götürmez. En güncel ve en kaliteli olan seçenekleri tabii ki tavsiye ederim, ancak bazı durumlarda hastanın tercihine göre daha klasik ve standart materyaller de kullanılabilir. Detaylar hastaya anlatılarak seçimin her zaman hasta tarafından yapılması sağlanır.

Ortodontik tedavi dişlere hafif kuvvetler uygulanarak dişlerin bulundukları kemik içerisindeki hareketleri sonucu gerçekleşir. Tedavi başında yada seanslardan sonra dişlerde hafif ağrı, hissizlik, üzerine basamama ve hafif sallanma gibi geçici problemler normal kabul edilmelidir. Ortodontik uygulamalardan sonraki 2-4 saat arasında ağrı maksimuma ulaşır ve 1-3 gün sonra azalarak kaybolur. Bu dönemde hasta tıbbi açıdan herhangi bir engeli yoksa ağrı kesicilerden yararlanabilir.

Başlangıçta oluşabilecek dudak içindeki vuruk ve yaralara Protefix® ağız içi yara koruyucu jel ve ya Kenacort-a Orabase®% 0,1 5 gr Pomad sürülebilir.

Ağız durgun bir ortam değildir; dil, dudak, yanak ve çeşitli sertlikteki gıdaların çiğneme esnasında oluşturduğu kuvvetler dişler üzerine sürekli etki yapar. Yapılan tedavinin korunması (retansiyon) için bir takım sabit ve hareketli sistemler kullanılmaktadır, gerektiğinde dişlerin dışarıdan görünmeyen dil tarafındaki yüzlerinden yapıştırılan teller (lingual retainer) özellikle yetişkinlerde hayat boyu bırakılmaktadır.

Sabit ortodontik tedavisi sırasında uyulması gereken kurallar:

1- Dişlerinizi daha fazla fırçalamak zorundasınız.Yoksa tellerin arasında biriken yiyecek artıkları mikropların ağzınızda aşırı derecede çoğalmasına yol açacak, dişleriniz hızla çürümeye, diş etleriniz iltihaplandığı için kanamaya başlayacaktır. Diş fırçanızı, randevunuza gelirken dahil, her zaman yanınızda taşımanız çok yararlı bir alışkanlıktır. Herhangi bir şey yediğinizde hemen dişlerinizi fırçalamanız da… Fırçalama işlemi tellerin üzerinde hiç bir yiyecek artığı kalmayıncaya dek sürsün. Bunu aynada kontrol edin..

Randevunuza gittiğinizde dişlerinizin temiz olmasına özen gösteriniz. Temiz dişler doktorunuza rahat ve temiz çalışma imkanı sağladığı gibi yapıştırılacak bir tel varsa tutuculuğun artmasına yardımcı olur. Kirli dişe braket yapıştırılmaz. Ağız bakımınız tedavinin sürmesi için yetersizse doktorunuz sizi uyarır. Birinci uyarı sözlü bir uyarıdır. İkinci uyarı ağzınızdaki mikropları mor boya ile boyayarak size göstermek şeklindedir. Üçüncü uyarıda medikal gargara uygulamasına başlamak zorunda kalırsınız. Dördüncü uyarı braket kenarlarına çürüğü önleyici özel bir madde uygulamasını gerektirir ki bu pahalı ve ekstra randevu isteyen bir işlem olduğu için ücretlidir. Uyarıları dikkate almadığınızda tedaviye devam etmemek sağlığınız açısından daha iyi olabilir.

2-Doktorunuzun takmanızı istediği aygıtları gereken süre ve gösterilen şekilde takınız. Kaybetmemeye ve bozmamaya özen gösteriniz. Bunları düzenli takmazsanız tedaviniz uzar, aksar, başarısız olur; belki de dişleriniz eskisinden daha kötü bir konuma gelebilir. Takmadığınız apareyler varsa ‘tellerim ne zaman çıkacak?’ sorusunu asla sormayınız. Bu sorunun cevabı size tedavi başında söylenir, eğer istenenleri yapmıyorsanız bu soruya doktorunuzun doğru cevap vermesini beklemeyiniz.

3-Bu tedavi sırasında bazı yasak yiyecekler olduğunu üzülerek bildiririz. Erik, zeytin gibi çekirdekli, fındık, fıstık gibi kabuklu, sakız, şeker gibi yapışkan, ekmek, pizza ve pide kenarı, cips, etimek, bazı bisküvi ve kurabiyeler, patlamış mısır, hindistan cevizi, havuç, simit, tost ve dondurma korneti gibi sert yiyeceklerden uzak durunuz. Meyveleri ısırarak yemeyiniz. Kabuk ve çekirdekleri ayıklayarak yavaşça çiğneyiniz. Lokmalarınız küçük olsun. Asitli içecekler tüketmeyiniz.

Estetik telleriniz varsa boyayıcı içecekler ile çay, kahve ve sigaradan uzak durmanız daha estetik olur… Herhangi bir yiyecek veya içecek maddesini ağzınıza götürmeden önce mutlaka tellerinizin zarar görüp görmeyeceğini düşünmelisiniz. Buna dikkat etmezseniz bant ve braketleriniz yapıştırıldıkları diş yüzeyinden kopacaklardır. Bu durum hem tedavinizin uzamasına neden olacak hem de tekrar yapıştırılmaları için ek ücret ödemeniz gerekecektir. Ağzınızdan düşen hiç bir tel parçasını atmayınız ve kaybetmeyiniz.

Braketlendikten sonraki ilk hafta sizin için zor olabilir. Dişlerinizde ağrı ve sallanma hissederseniz sebebi tellerin dişlere uyguladığı basınç sonucu hareketin başlamasıdır. Bu ağrı en fazla 1 hafta sürdükten sonra kaybolur. Bu süre içinde eksik beslenmemeye dikkat edin. (et suyu, püre, sebze, pilavlar, asitsiz meyve suları) Aspirin dışındaki ağrı kesicilerden 1-2 kez kullanabilirsiniz. Ağız mukozasında bir tür geçici nasırlaşma meydana gelecek ve zamanla bu tahrişleri daha az hissedeceksiniz.

4-Randevularınıza özen gösteriniz. Tatillerinizi ve uzun süreli seyahatlerinizi tedavinizin gidişatına göre ayarlamanız iyi olur. Tedavinin bazı dönemlerinde doktorunuza sormadan plan yapmamalı ve uzun süre tedaviden uzak olmamalısınız. Aksi halde tedavi zarar verici hale gelir.

Ortodontik tedavi disiplin, titizlik ve işbirliği isteyen, kuralcı, uzun ve zor bir tedavidir. Nedeni dişlere uygulanan kuvvetin kontrolsüz kaldığında kemikleri ve diş köklerini eritici etki göstermesidir. Bütün bu önlemler ve kurallar dişerinizin ve çenelerinizin zarar görmemesi içindir.

5-Çevrenizdekilerin sizi tedaviden caydırıcı tavırlarına aldırmayınız. Ortodontik tedavi herkesin başarılı olabildiği bir tedavi değildir. Düzgün dişlerinizin yarattığı etki ve size açılan kapılar çektiğiniz 1-2 yıllık sıkıntıya değecek ömür boyu sağlıklı bir ağzınız ve muhteşem bir gülüşünüz olacak.