Boğaz yanması, her yaştan bireyde görülebilen bir rahatsızlıktır. Boğaz yanması, özellikle bahar ve kış aylarında yaşanan mevsim değişiklikleri ve soğuk havaya bağlı olarak görülen, gribal enfeksiyon ve üst solunum yolu hastalıklarının yaygın olarak görülen belirtileri arasında yer alır. Farklı hastalıklara bağlı olarak da ortaya çıkabilen boğaz yanmasının önüne geçebilmek için, öncelikle bu durumun altında yatan hastalığın tedavi edilmesi gerekir.
Boğaz Yanması Nedir?
Asit, gastrik diğer sıvılar ve mukusun boğazla doğrudan temas etmesi, boğaz yanmasına sebep olabilir. Genel olarak tek başına ortaya çıkmayan ve bir hastalığın belirtisi olarak kendini gösteren boğaz yanması bazı durumlarda hafif seyrederken, bazı durumlarda ilaç tedavisi gerektirebilir.
Boğaz yanması ve öksürük, çoğu viral ve bakteriyel enfeksiyon hastalığıyla birlikte kendini gösteren belirtiler arasında yer alır. Bu belirtilere çoğu zaman boğaz kuruluğu, boğaz ağrısı, yutkunmada zorluk, sesin değişmesi ve kısılması, kaşıntı hissi, halsizlik ve bazı durumlarda ateş eşlik edebilir. Özellikle antibiyotik tedavisi gerektiren bakteri kaynaklı hastalıklarda boğaz yanması; yüksek ateş, kulak ağrısı, boğaz şişliği, ağız kokusu ve geniz akıntısı gibi belirtilerle birlikte gözlemlenir.
Enfeksiyon hastalıklarının yanı sıra, mide ve boğaz yanması da birbiriyle ilişkili olduğundan, bazı mide rahatsızlıkları da mide yanmasına sebep olabilir. Özellikle mide reflüsünün en yaygın görülen belirtileri arasında boğaz yanması yer alır.
Boğaz Yanması Nasıl Geçer?
Özellikle şiddetli tahriş ve yanma hissinden rahatsız olan hastalar, boğaz yanması nasıl geçer gibi sorulara yanıt arar. Boğaz yanması, eşlik ettiği hastalığa göre tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır. Yanmanın altında yatan hastalık tedavi edildiğinde boğaz yanmasının da geçeceği söylenebilir.
Bu anlamda öncelikle yanmanın nedeninin tespit edilmesi gerekir. Boğaz yanmasının nedeni çoğunlukla bakteri veya virüs kaynaklı enfeksiyon hastalıklarıdır. Bakteri kaynaklı enfeksiyonların tedavisinde genel olarak antibiyotik ve penisilin tedavisi uygulanır. Özellikle kronik hale gelen durumlarda ilaç tedavisi büyük önem taşır.
Bununla birlikte, viral enfeksiyonlar başta olmak üzere çevresel faktörlere ve beslenme alışkanlıklarına bağlı olarak gelişen boğaz yanmasında antibiyotik tedavisi uygulanması tavsiye edilmez. Bu durumda, yanma hissine neden olan hastalığın tedavisinde daha çok evde doğal tedavi yöntemleri uygulanabilir. Aynı zamanda, hastanın hayat tarzında yapacağı değişiklikler de oldukça önemlidir.
Özellikle sigara ve tütün ürünlerinin kullanımından kaynaklanan boğaz yanmasında sigaranın azaltılması veya tamamen bırakılması önerilir. Aynı şekilde, herhangi bir yiyecek ya da içeceğin aşırı tüketimine bağlı olarak gelişen boğazda yanma vakalarında da yeme düzeninde yapılacak değişiklik tedavi için yeterli olacaktır.
Bazı durumlarda ise boğaz yanması alerjik reaksiyonlara bağlı olarak ortaya çıkar. Özellikle alerjik rinite neden olan faktörün bulunması için hastanede alerji testi yapılması gerekir. Alerjinin nedeni tespit edildikten sonra, hastanın bu alerjenle teması kesilerek kolaylıkla boğaz yanmasının önüne geçilebilir.
Boğaz Yanması Nedenleri
Boğaz bölgesinde günlük hayatı olumsuz yönde etkileyen ve rahatsızlık veren yanma hissi, yukarıda da belirtildiği gibi pek çok hastalığa bağlı olarak ortaya çıkabilir. Virüs ve bakteri kaynaklı enfeksiyon hastalıklarının yanı sıra, başka hastalıklar da boğaz yanmasına sebep olabilir. Boğaz yanmasına sebep olan rahatsızlıklar şu şekildedir:
- Farenjit
- Bademcik iltihabı
- Grip
- Soğuk algınlığı
- Zatürre
- Bronşit
- Larenjit
- Gastroözofageal reflü (GÖRH)
- Alerjik rinit
- Özofajit
- Tonsilit (Bademcik iltihabı)
- Sinüzit
- Alerjik reaksiyonlar
- Yanan ağız sendromu
Üst solunum yolu enfeksiyonu hastalıkları, akciğer, bronşlar, nefes borusu ve boğazı olumsuz yönde etkiler. Bu hastalıklarda, boğaz ağrısı ve şişlikle birlikte en sık görülen belirtilerden birisi de boğaz yanmasıdır. Enfeksiyon, boğazın tahriş olmasına ve dolayısıyla yanma hissine neden olur.
Farenjit, boğazda yanma belirtisiyle kendini gösteren hastalıkların başında yer alır. Yutak iltihabı anlamına gelen farenjit, özellikle hava sıcaklığının düşük olduğu kış aylarında daha sık görülen bir rahatsızlıktır. Soğuk havalarda bağışıklık sistemi zayıflar ve buna bağlı olarak enfeksiyon hastalıklarının görülme sıklığı artar. Bu hastalıklardan biri olan farenjit, akut ve kronik olarak ikiye ayrılır. Farenjit, virüs veya bakteri kaynaklı olabilir.
Bademcik iltihaplanması olarak da bilinen tonsilit, çoğu zaman farenjitle birlikte ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Genel anlamda viral enfeksiyon hastalıkları arasında sayılan tonsilit nadiren de olsa bakteri kaynaklı olabilir. Tonsilit de farenjit gibi akut ya da kronik seyreder. Yemek borusu iltihabı olarak adlandırılan özofajitte ise göğüs ağrısına boğazda yanma eşlik eder.
Boğazda yanma, aynı zamanda gastroözofageal reflünün en yaygın görülen belirtilerinden biridir. Bu hastalıkta midede bulunan asit ve mukus yemek borusundan yukarı çıkar ve daha sonrasında tekrar mideye döner. Bu asidin sürekli olarak boğaza temas etmesi sonucu boğaz tahriş olur ve bu durum da boğaz yanmasına neden olabilir. Reflünün nedenleri arasında aşırı kilo, aşırı baharatlı gıdalar ve kafeinli içecekler tüketmek, çok yağlı beslenmek, aşırı çikolata tüketmek ve hamilelik gibi nedenler bulunur.
Özellikle bahar aylarında görülen alerjik rinit ise polene bağlı olarak ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Polenler nedeniyle burun içinde bulunan mukoza iltihaplanabilir ya da mukozada ödem oluşumu görülebilir. Burun akıntısı ve tıkanıklığıyla birlikte, boğaz yanması alerjik rinitin en sık görülen belirtileri arasında yer alır.
Bu hastalıkların yanı sıra bazı başka nedenlere bağlı olarak da boğaz yanması görülebilir. Bu nedenler şu şekildedir:
- Gün içerisinde uzun süre boyunca yüksek sesle konuşmak
- Sigara ve tütün ürünleri kullanmak
- Çok soğuk ya da çok sıcak yiyecek-içecek tüketmek
- Aşırı baharat tüketmek
- Hamilelik
- Uzun süre boyunca yeterli nemin olmadığı ortamlarda bulunmak
- Aşırı miktarda alkol tüketmek
Özelikle boğazda tahrişe neden olan tütün ürünleri ve elektronik sigara boğaz yanması rahatsızlığına neden olan maddeler arasında yer alır. Sigara içerken boğaz yanması ise genel olarak yüksek nikotin seviyesine bağlı olarak ortaya çıkar. Genellikle öksürükle birlikte görülen yanma, sigara kullanan kişilerde az su tüketimine bağlı olarak da görülebilir.
Boğaz Yanmasına Ne İyi Gelir?
Boğaz yanması, altında yatan hastalığa göre tedavisi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır. Bakteri kaynaklı boğaz yanmasında çoğu durumda antibiyotik tedavisi gerekse de, viral enfeksiyon veya çevresel faktörlere bağlı olarak görülen boğaz yanması vakalarında evde uygulanabilecek doğal tedavi yöntemleriyle iyileşme sağlanabilir.
Boğaz yanmasıyla birlikte en sık görülen belirtiler, öksürük ve boğazda ağrıdır. Boğaz yanması ve öksürüğe iyi gelen evde uygulanabilecek doğal tedavi yöntemleri şu şekilde sıralanabilir:
- Tuzlu suyla gargara yapmak
- Çok sıcak ve soğuk içeceklerden uzak durmak
- Aşırı acı ve baharatlı yiyeceklerden uzak durmak
- Nane, papatya, zencefil, ıhlamur gibi bitki çayları tüketmek
Tuzlu suyla gargara aynı zamanda kustuktan sonra boğaz yanması görülen durumlarda da uygulanabilen bir yöntemdir.
Reflü nedeniyle ortaya çıkan boğaz yanması için yapılabilecekler ise şu şekildedir:
- Çok yağlı yiyeceklerden uzak durmak
- Kafein içeren kola ve kahveden uzak durmak
- Yatarken yastığı yüksek pozisyonda konumlandırmak
- Vücudu çok sıkan kıyafetler giymemek
Gebelikte Boğaz Yanması
Gebelikte boğaz yanması, hamile kadınlarda sıklıkla karşılaşılan bir rahatsızlıktır. Hamileliğe bağlı olarak görülen beslenme alışkanlıklarındaki değişiklikler sindirim sistemini etkileyerek bağırsak ve mide hareketlerinde değişikliklere sebep olur. Buna bağlı olarak ortaya çıkan mide yanması ise çoğu durumda yemek borusu ve boğazın tahriş olmasına, dolayısıyla boğazda yanmaya neden olur.
Özellikle hamileliğin son dönemlerinde midede artan baskı nedeniyle, mide asidi ve gastrik sıvılar yemek borusundan yukarı çıkabilir. Bazı vakalarda, bu durum, reflü başlangıcının bir habercisi olabilirken, bazı durumlarda ise bu durumun çocuk doğduktan sonra ortadan kalktığı söylenebilir.
Hamilelikte boğaz yanması hormon değişimlerine bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Hamilelikte görülen hormon değişimleri, beslenme alışkanlıklarında da birtakım değişikliklere neden olur. Bu bağlamda, gün içerisinde fazla miktarda çikolata tüketmek; aşırı baharatlı, tuzlu, acı ve yağlı yiyecekler tüketmek ve tek öğünde çok fazla yemek yemek gibi durumlar boğaz yanmasına sebep olabilir. Hamile kadınlarda özellikle sabahları boğazda yanma görülmesi yaygın bir durumdur.
Hamileliğin sebep olduğu hormonal değişiklikler, anne adaylarının ruh halini de etkiler. Buna bağlı olarak ortaya çıkabilecek stres ve depresyon gibi duygu-durum bozuklukları da dolaylı yoldan boğaz yanmasına sebep olabilir.
